Αυτά είναι τα συμπτώματα της ψυχογενούς ανορεξίας.

Το πρώτο ερώτημα στο οποίο πρέπει να απαντήσει κάποιος, είναι αν η ψυχογενής ανορεξία είναι σύνδρομο ή νόσος;

Η διαφορά ανάμεσα στο σύνδρομο και την νόσο είναι η εξής:

ενώ το σύνδρομο είναι ένα συνεκτικό σύνολο συμπτωμάτων, των οποίων οι εμφανίσεις ποικίλουν σε διάφορα νοσήματα, με αποτέλεσμα ένα και το αυτό σύμπτωμα να μπορεί να έχει διαφορετικές αιτιολογίες κάθε φορά, η νόσος δηλώνει κάτι πολύ ευρύτερο, το οποίο έχει προσδιορισμένη αιτιολογία και διακρίνεται από μία σταθερή εσωτερική λογική.

Η ψυχογενής ανορεξία είναι σύνδρομο και όχι νόσος. Αυτό σημαίνει ότι κάτω από αυτήν υπάρχει άλλη αιτία και άλλη νόσος. Η ανορεξία δεν παρουσιάζεται ποτέ από μόνη της, συνοδεύεται και από άλλες παθολογικές καταστάσεις. Δεν είναι λοιπόν παρά μόνο το φανερό μέρος μιας υποκείμενης νόσου, την οποία θα πρέπει να αναζητήσουμε.

Η ψυχογενής ανορεξία είναι μία κλινική οντότητα που προσφέρεται σε μια ορισμένη τυποποίηση. Το κυρίαρχο σύμπτωμά της είναι η άρνηση του υποκειμένου να τραφεί.

Το σύμπτωμα αυτό εκφράζεται σχεδόν πάντα με τους ακόλουθους τρόπους:

Πρώτον, με την εξιδανίκευση του σώματος και της εικόνας του. Δεύτερον, με την σκόπιμη ακραία εξάντληση στην οποία υποβάλλεται το σώμα του υποκειμένου από αυτό το ίδιο.

Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι…

η πάλη ενάντια στην πείνα δεν είναι κατ' ανάγκην για το υποκείμενο πηγή δυσφορίας, αλλά μπορεί να συνοδεύεται από ένα αίσθημα ικανοποίησης, παντοδυναμίας και κυριαρχίας πάνω στις ανάγκες του σώματος, ανεξάρτητα από τον βαθμό ισχνότητάς του.

Μάλιστα, όσο πιο μεγάλος – ο βαθμός ισχνότητας – τόσο πιο μεγάλος ο βαθμός ικανοποίησης που αντλεί το υποκείμενο, αφού ο βασικός του φόβος είναι ο φόβος του πάχους (είτε σχετικά με όλο το σώμα, είτε σχετικά με ένα συγκεκριμένο μέρος του).

Ορισμένοι συγγραφείς, όταν αναφέρονται στην ικανοποίηση που προσφέρει το ολοένα εντεινόμενο, αλλά εντούτοις ελεγχόμενο αίσθημα της πείνας, δεν διστάζουν να κάνουν λόγο ακόμη και για «οργασμό της πείνας».

Σε αρκετές περιπτώσεις ο επίμονος και διαρκής περιορισμός της πρόσληψης τροφής υποκρύπτει μία απόπειρα του υποκειμένου να επιλύσει ένα βαθύτερο πρόβλημα της προσωπικότητάς του, το οποίο σχετίζεται με τον φόβο της απώλειας ελέγχου πάνω στον εαυτό του και τους άλλους.

Έτσι, η ψυχαναγκαστική στέρηση τροφής και η έκδηλη σωματική εξάντληση που την συνοδεύει, είναι ο τρόπος με τον οποίο το άτομο πιστεύει ότι διατηρεί την κυριαρχία του.

Με την σκόπιμη παραγνώριση (των αναγκών του σώματός του, την αντίστασή του στην πρόσληψη τροφής, στην ανάπαυση, τον ύπνο κ.λπ.), το άτομο κατορθώνει να αναπαράγει μέσα του το αίσθημα παντοδυναμίας που του λείπει, αφού φαίνεται να υποτάσσει πλήρως το σώμα του στην βούλησή του.

– Σε ένα πρώτο επίπεδο: το άτομο επιχειρεί να κρατήσει χαμηλό το βάρος του αποφεύγοντας τις λιπαρές τροφές, ασκώντας καταναγκαστικό έλεγχο πάνω στην ποσότητα της τροφής, αλλάζοντας τις διατροφικές συνήθειες όχι μόνο τις δικές του, αλλά και του περιβάλλοντός του.

– Σε ένα δεύτερο όμως επίπεδο: η απώλεια βάρους επιτυγχάνεται με εμετούς και διάρροιες που προκαλούνται από καθαρτικά.

Αυτό έχει ως αποτέλεσμα μεγάλη απώλεια (καλίου, νατρίου και ιχνοστοιχείων), και συνακόλουθα την αποδιοργάνωση του μεταβολισμού, της καρδιακής και νεφρικής λειτουργίας και της αρτηριακής πίεσης.

Το πρόβλημα έτσι απλώνεται παντού, προσβάλλει βασικές λειτουργίες του σώματος οδηγώντας εντέλει στην αμηνόρροια. Συγκροτείται έτσι η κλασσική τριάδα της ψυχογενούς ανορεξίας (τα τρία Α): Ανορεξία – Απίσχνανση – Αμηνόρροια.

Το άτομο πεινάει, αλλά θέλει να πεινάει: «στόχος είναι να νικήσω την πείνα μου». Η ψυχογενής ανορεξία μπορεί επίσης να δηλώνει μία συνολική άρνηση της γυναίκας να αποδεχθεί το θήλυ φύλο: αρνούμενη να πάρει βάρος, αρνείται στην πραγματικότητα να είναι γυναίκα (να έχει δηλ. εκείνα τα σωματικά χαρακτηριστικά μέσω των οποίων αναγνωρίζεται ως γυναίκα).

Η Μάρω Μπέλλου είναι ψυχολόγος – ψυχοθεραπεύτρια. Κατά την κλινική της πρακτική ακολουθεί την αυτοσχεδιαστική μέθοδο. Έχει λάβει ειδίκευση στη Συστημική Ψυχοθεραπεία, έχει εμβαθύνει με διατριβή στην Υπαρξιακή Ψυχοθεραπεία και τα τελευταία χρόνια έχει στραφεί στην Ψυχανάλυση.

Πρόσφατα κυκλοφόρησε το βιβλίο της με τίτλο: «Ο γκατζετ-Eros: ο έρωτας στα χρόνια της τεχνολογίας» από τις εκδόσεις Ι. Σιδέρης.

ΠΗΓΗ: kontasou.com