Τα αρχικά συμπτώματα και σημεία του καρκίνου του στόματος και του φάρυγγα

Ο στοματογναθικός καρκίνος είναι μια σοβαρή κακοήθης νόσος που πρέπει να αντιμετωπιστεί έγκαιρα και κατάλληλα. Συνήθως ξεκινά σαν έλκος στην στοματική κοιλότητα ή διόγκωση σε οποιοδήποτε μέρος του στόματος με έντονη τάση να μεθίσταται στους τραχηλικούς λεμφαδένες. Η Γναθοπροσωπική Χειρουργική κατέχει ηγετικό ρόλο στην αντιμετώπιση του στοματογναθικού καρκίνου.

Αν και δεν έχει διευκρινιστεί πλήρως το ακριβές αίτιο πρόκλησης του καρκίνου του στόματος, υπάρχουν κάποιοι παράγοντες που φαίνονται να είναι καθοριστικοί τόσο για την εμφάνιση όσο και για την εξέλιξή του καρκίνου του στόματος. Κάποιοι από τους πιο γνωστούς παράγοντες πρόκλησης αυτού του είδους καρκίνου είναι το κάπνισμα, το αλκοόλ και η λοίμωξη από HPVΟ HPV (Human papilloma virus, Ιός των ανθρωπί... (κονδυλώματα στόματος). Παρόλα αυτά, οι περισσότερες ευθύνες για την εμφάνιση καρκίνου του στόματος αποδίδονται στο κάπνισμα.

Ο κίνδυνος εμφάνισης της νόσου αυξάνεται σε πολύ μεγάλο βαθμό, ειδικότερα εάν το κάπνισμα συνδυάζεται με αλκοόλ. Επιπλέον, έχει παρατηρηθεί ότι άτομα πάσχουν από χρόνιο αλκοολισμό παρουσιάζουν αυξημένο κίνδυνο να νοσήσουν, ακόμη και αν δεν είναι καπνιστές. Όσον αφορά τον καρκίνο στα χείλη, έχει ενοχοποιηθεί η υπερέκθεση στον ήλιο χωρίς αντηλιακή προστασία. Τέλος, ασθενείς που παρουσιάζουν προκαρκινικές βλάβες όπως η λευκοπλακία και η ερυθροπλακία έχουν πιθανότητες να εμφανίσουν καρκίνο του στόματος.

Μορφές εμφάνισης στοματικού καρκίνου

Σύμφωνα με τη διεθνή βιβλιογραφία ο καρκίνος της στοματικής κοιλότητας έχει περίπου 30 διαφορετικές μορφές. Η μορφή που απαντάται στο 90% των περιπτώσεων είναι το ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα.

Ο στοματικός καρκίνος εμφανίζεται συνήθως ως:

• –  Ένα ανώδυνο έλκος (πληγή)
• –  Μία άφθα που δεν επουλώνεται με την πάροδο του χρόνου, αντίθετα μεγαλώνει δημιουργώντας προβλήματα στη μάσηση, την ομιλία ή την κατάποση
• –  Μια λευκή πλάκα ή μια κόκκινη περιοχή.

Εντοπίζεται σε συχνά:

• –  Στο κάτω χείλος
• –  Στη γλώσσα
• –  Στο έδαφος του στόματος
• –  Στις παρειές
• –  Στα ούλα
• –  Στην υπερώα

Ο καρκίνος αυτός προσβάλλει συνήθως άτομα ηλικίας άνω των 50 ετών, τα τελευταία όμως χρόνια έχει παρατηρηθεί μια αύξηση 6% σε άτομα ηλικίας κάτω των 45χρόνων. Οι άνδρες προσβάλλονται συχνότερα από τις γυναίκες, η αναλογία όμως αυτή τείνει να ανατραπεί.

Τα αρχικά συμπτώματα και σημεία του καρκίνου του στόματος και του φάρυγγα μπορεί να περιλαμβάνουν:

• Πληγή στο στόμα που δεν επουλώνεται ή που αιμορραγεί εύκολα
• Λευκή ή κόκκινη πλάκα στο στόμα που δεν φεύγει (λευκοπλακία ή ερυθρολευκοπλακία)
• Παρουσία ογκιδίου ή πάχυνσης επιφάνειας ή πόνος στο στόμα, στο βάθος του λαιμού, στο φάρυγγα ή στη γλώσσα
• Δυσκολίες μάσησης ή κατάποσης του φαγητού
• Απώλεια δοντιών
• Πόνος στα αυτιά.

Οι ασθενείς μπορεί να εκπαιδευτούν από τους γιατρούς τους και να κοιτάζουν από μόνοι τους για ανησυχητικά σημεία. Η αυτοεξέταση ενώ μπορεί να βοηθά, δεν αντικαθιστά τη συστηματική εξέταση που πρέπει να γίνεται από το γιατρό ή τον οδοντίατρο.

Ο οδοντίατρος ή ο γιατρός, πρέπει να κάνουν συστηματικά λεπτομερείς και προσεκτικές εξετάσεις ρουτίνας, της κεφαλής και του λαιμού σε ασθενείς με παράγοντες κινδύνου για καρκίνο των περιοχών αυτών, ιδιαίτερα σε καπνιστές και άτομα που καταναλώνουν υπερβολικές ποσότητες αλκοολούχων ποτών.

Αλκοόλ η συχνότερη αιτία

Σύμφωνα με τους επιστήμονες η αιτιοπαθογένεια του ακανθοκυτταρικού καρκινώματος είναι πολυπαραγοντική και σχετίζεται κυρίως με διαιτητικές και κοινωνικές συνήθειες.

Επίσης και με την κακή στοματική υγιεινή, όπως χαλασμένα ή αιχμηρά δόντια, παλιές οδοντοστοιχίες ή γέφυρες που τραυματίζουν τα ούλα, τη γλώσσα ή την παρειά.

Ο συνδυασμός όμως αλκοόλ και καπνού αποτελεί τη συχνότερη αιτία πρόκλησης του στοματικού καρκίνου. Ειδικά στην περίπτωση του καρκίνου του κάτω χείλους, η κύρια αιτία είναι η χρόνια έκθεση στην ηλιακή ακτινοβολία. Ο πιθανός ρόλος άλλων παραγόντων που έχουν ενοχοποιηθεί για τον καρκίνο του στόματος και του στοματοφάρυγγα, όπως των ιών HPVΟ HPV (Human papilloma virus, Ιός των ανθρωπί... και ιδίως του τύπουHPV 16 βρίσκεται ακόμα υπό διερεύνηση.

«Όσοι καταναλώνουν μεγάλες ποσότητες αλκοόλ και είναι βαρείς καπνιστές, έχουν 38 φορές περισσότερες πιθανότητες ανάπτυξης καρκίνου από εκείνους που απέχουν από το αλκοόλ και τον καπνό», εξηγεί ο κ Παπαδογεωργάκης. «Αντίθετα, όπως αναφέρεται σε πολλές επιστημονικές μελέτες, η κατανάλωση φρούτων και λαχανικών συμβάλλει στην ελάττωση της εμφάνισης του στοματικού καρκίνου», προσθέτει.

Ορισμένοι παράγοντες αυξάνουν ουσιαστικά τον κίνδυνο προσβολής από καρκίνο του στόματος. Μεταξύ αυτών συμπεριλαμβάνονται:

• Το κάπνισμα κάθε μορφής
• Υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ
• Ιογενείς λοιμώξεις
• Ασθενείς με ανοσοανεπάρκεια, δηλαδή μείωση των δυνατοτήτων του συστήματος άμυνας του οργανισμού
• Υποσιτισμός
• Κακή υγιεινή του στόματος
• Τεχνητές οδοντοστοιχίες κακής ποιότητας που δεν ταιριάζουν καλά
• Υπερβολική έκθεση στην υπεριώδη ακτινοβολία του ήλιου που ευθύνεται ιδιαίτερα για πρόκληση καρκίνου των χειλιών
• Ορισμένες επαγγελματικές ενασχολήσεις.

Διάγνωση

Ο γενικός οδοντίατρος παίζει καθοριστικό ρόλο στην πρόληψη και την πρώιμη διάγνωση του στοματικού καρκίνου καθότι εκείνος είναι που έρχεται σε επαφή με τη στοματική κοιλότητα του ασθενούς. Ο οδοντίατρος είναι επίσης εκείνος που θα καθοδηγήσει τον ασθενή του για μια σωστή αντιμετώπιση και θα τον παρακολουθεί και θα τον φροντίζει πριν και μετά τη θεραπεία. Η διάγνωση τίθεται πάντα με τη λήψη βιοψίας και την ιστολογική εξέταση της βλάβης.

Η θεραπεία του στοματικού καρκίνου είναι κυρίως η χειρουργική αφαίρεση της βλάβης επί υγειών ορίων και συνήθως συνοδεύεται από αφαίρεση των λεμφαδένων στον τράχηλο ανάλογα πάντα με την περίπτωση.

Ο πλέον κατάλληλος για να αντιμετωπίσει το στοματικό καρκίνο είναι ο ειδικά εκπαιδευμένος Στοματικός και Γναθοπροσωπικός Χειρουργός. Εξαιρετικά σημαντικός είναι και ο ρόλος του ογκολογικού συμβουλίου, το οποίο αποφασίζει το είδος της θεραπείας που θα πρέπει να ακολουθηθεί και το αν ο ασθενής θα χρειασθεί μετεγχειρητική ακτινοβολία ή και χημειοθεραπεία.

«Συμπερασματικά, μπορούμε να πούμε ότι η πρώιμη διάγνωση και ιδίως η πρόληψη του καρκίνου του στόματος με την αποφυγή των παραγόντων που τον προκαλούν αποτελούν μέχρι και σήμερα την καλύτερη θεραπεία του».