Ποιο είναι το “σημάδι” που προδίδει την επερχόμενη σχιζοφρένεια;
Ορισμένες “παρατυπίες” στον ανθρώπινο εγκέφαλο είναι παρούσες πολύ προτού ένα άτομο αναπτύξει συμπτώματα σχιζοφρένειας, σύμφωνα με νέα έρευνα της επιστημονικής επιθεώρησης JAMA Psychiatry.
Σε προηγούμενη μελέτη, ερευνητές από το πανεπιστήμιο του Yale στις ΗΠΑ διαπίστωσαν ότι η σχιζοφρένεια συνδέεται με σημαντικές αλλαγές στις συνδέσεις μεταξύ του θαλάμου και του μετωπιαίου φλοιού στον εγκέφαλο. Ο θάλαμος είναι ένα σημαντικό σύστημα αναμετάδοσης στον εγκέφαλο και ο μετωπιαίος φλοιός εμπλέκεται στο υψηλότερο επίπεδο σκέψης.
Σε αυτή τη νέα μελέτη, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι οι αλλαγές αυτές είναι ήδη παρούσες πριν από την διάγνωση της σχιζοφρένειας, μιας σοβαρής ψυχικής ασθένειας. Τα ευρήματα προσφέρουν ένα δυνητικό “βιοδείκτη” για την ασθένεια που επηρεάζει το 1% των ανθρώπων σε όλο τον κόσμο, είπαν οι ερευνητές.
“Μέχρι αυτή τη μελέτη, δεν ξέραμε αν αυτό το μοτίβο ήταν αποτέλεσμα της νόσου ή ένα δυνητικό υποπροϊόν των φαρμάκων ή κάποιου άλλου παράγοντα”, δήλωσε χαρακτηριστικά ο επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης Άλαν Αντίσεβιτς, επίκουρος καθηγητής της ψυχιατρικής.
“Αποδείξαμε ότι αυτές οι ίδιες ανωμαλίες υπάρχουν ήδη σε άτομα που διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο για την ανάπτυξη ψύχωσης”, εξήγησε.
Η σχιζοφρένεια συνήθως αναπτύσσεται στο τέλος της εφηβείας ή στις αρχές της ενηλικίωσης, αλλά οι ασθενείς συχνά βιώνουν τα πρώτα προειδοποιητικά σημάδια, όπως η ήπια υποψία, ή οι “φωνές στο κεφάλι” τους πιο νωρίς.
Σε αυτή τη νέα μελέτη, οι ερευνητές ανέλυσαν τους εγκεφάλους 243 ατόμων με πρώιμα προειδοποιητικά σημάδια της σχιζοφρένειας και 154 υγιείς ανθρώπους, και στη συνέχεια παρακολούθησαν την πορεία της υγείας τους για δύο χρόνια.
Οι επιστήμονες επισημαίνουν, ωστόσο, ότι απαιτείται περαιτέρω έρευνα για να επιβεβαιωθεί το εάν οι αλλαγές στον εγκέφαλο που προσδιορίζονται στην παρούσα μελέτη είναι εκείνες που προκαλούν την επερχόμενη σχιζοφρένεια, ή όχι.
Σχιζοφρένεια ****
Η σχιζοφρένεια είναι μια νόσος με κύριο γνώρισμα την διαταραχή στην σκέψη. Ανήκει στις ψυχωσικές διαταραχές και έχει ποικιλόμορφη κλινική εικόνα. Ο ασθενής που πάσχει από σχιζοφρένεια μπορεί να παρουσιάσει θετικά (παραληρητικές ιδέες, ψευδαισθήσεις, αποδιοργάνωση της συμπεριφοράς), αρνητικά (συναισθηματική επιπέδωση, αλογία , αβουλία και ανηδονία) ή μεικτά συμπτώματα.
Διάγνωση
Το DSM-5 (Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders – 5) όρισε ότι, για τη διάγνωση της σχιζοφρένειας, απαιτούνται δύο τουλάχιστον κριτήριααπό τα ακόλουθα έξι. Το ένα εκ των δύο, πρέπει να ανήκει υποχρεωτικά στα πρώτατρία της ομάδας Α (i,ii,iii) και να εμμένει επί αρκετό χρονικό διάστημα.
Κριτήρια Α.
i. Παραληρητικές ιδέες
ii. Ψευδαισθήσεις
iii. Αποδιοργανωμένος λόγος
iv. Αποδιοργανωμένη ή κατατονική συμπεριφορά
v. Αρνητικά συμπτώματα
Κριτήριο Β. Έκπτωση της λειτουργικότητας
Κριτήριο Γ. Διάρκεια συμπτωμάτων πέραν των 6 μηνών
Κριτήριο Δ. Αποκλεισμός ύπαρξης σχιζοσυναισθηματικής, καταθλιπτικής ή διπολικής διαταραχής
Κριτήριο Ε. Αποκλεισμός επίδρασης λήψης ουσιών ή ύπαρξης σωματικής νόσου
Κριτήριο ΣΤ. Ιστορικόύπαρξης διάχυτης αναπτυξιακής διαταραχής όπως αυτισμός
Βάσει της πορείας της νόσου ταξινομείται ως 1. Επεισοδιακή με ή χωρίς υπολειμματικά συμπτώματα μεταξύ των επεισοδίων
2. Συνεχής, με συμπτώματα σε όλη την διάρκεια της παρακολούθησης και 3. Μοναδικό επεισόδιο με μερική ή πλήρη ύφεση των συμπτωμάτων.
Οι τύποι της σχιζοφρένειας είναι :ο παρανοειδής,ο αποδιοργανωτικός, ο κατατονικός , ο αδιαφοροποίητος ο υπολειμματικός, ο τύπος Ι και τύπος ΙΙ με αντίστοιχα τα θετικά και τα αρνητικά συμπτώματα , η παραφρενία και η απλή σχιζοφρένεια
Αίτια
Τα αίτια της νόσου δεν έχουν ακόμη διευκρινιστεί, αλλά κατά καιρούς έχουν διατυπωθεί διάφορεςυποθέσεις. Η ποικιλομορφία τόσο της κλινικής εικόνας, όσο και της πρόγνωσης της νόσου αποδίδεταισε διάφορους παράγοντες. Έτσι υπάρχουν διάφοροιπροδιαθεσικοί παράγοντες που όταν συνυπάρχουν στρεσσογόνες καταστάσεις εμφανίζεται η νόσος . Οι παράγοντες αυτοί μπορεί να είναι γενετικοί , βιολογικοί και κοινωνικοί ή περιβαλλοντολογικοί. Τους γενετικούς παράγοντες υποστηρίζουν μελέτες σε οικογενειακό επίπεδο και σε μονοζυγωτικούς και διζυγωτικούς διδύμους. Στους βιολογικούς παράγοντες υποστηρίχθηκαν υποθέσεις διαταραχής βιοχημικών συστημάτων όπως στο ντοπαμινεργικό, το νοραδρεναλινικό, το GABA-μινεργικό, της σεροτονίνης , των ενδογενών ψευαισθησιογόνων, του γλουταμικού, και της εμβρυϊκής νευροαναπτυξιακής- νευροεκφυλιστικήςεξέλιξης. Τέλος στους κοινωνικούς ή περιβαλλοντολογικούς παράγοντες περιλαμβάνονται οικογενειακοί , στρεσογόνες περιβαλλοντολογικές συνθήκες ή έκθεση σε λοιμώδεις νόσους.
Διαφορική διάγνωση
Ο ιατρός οφείλει να διαφοροδιαγνώσει την σχιζοφρένεια από παθολογικές και νευρολογικές καταστάσεις που παρουσιάζουν ανάλογα συμπτώματα, όπως οι τοξικώσεις, οι λοιμώδεις καταστάσεις,οι αγγειακές διαταραχές, οι σύνθετες επιληπτικές καταστάσεις και εκφυλιστικά νοσήματα . Ησχιζοφρενικόμορφησυνδρομήκαι η βραχεία ψυχωσική συνδρομή παρουσιάζουν συμπτώματαανάλογα με αυτά της σχιζοφρένειας,αλλά η διάρκειά τους είναι το πολύ βραχύτερη, 6μήνες και 1μήνα αντίστοιχα.Άλλες διαταραχές που οφείλεται να αποκλειστούν είναι:
1. Η διαταραχή της διάθεσης
2. Σχιζοσυναιθηματική διαταραχή
3. Ψυχωσική διαταραχή μη προσδιοριζόμενη διαφορετικά
4. Παραληρητική διαταραχή
5. Διαταραχή της προσωπικότητας
6. Προσποιητή ή υποκριτική διαταραχή
7. Διάχυτες αναπτυξιακές διαταραχές όπως η αυτιστική
8. Νοητική υστέρηση
9. Παράδοξες πολιτισμικέςπεποιθήσεις ορισμένων πληθυσμών
Αν και όλες οι προσεγγίσεις έχουν διαφορές ως προς τους θεραπευτικούς στόχους , όλες οι ατομικές ψυχοθεραπελιες έχουν κάποια κοινά χαρακτηριστικά:
Η σχιζοφρένεια είναι μια βιολογικά βασισμένη διαταραχή και μπορεί μερικώς να διαχειριστεί με την εκμάθηση και την άσκηση εξατομικευμένων αμυντικών μηχανισμών
Το μοντέλο «ευάλωτος προς στο άγχος» χρησιμοποιείται σε όλους τους ασθενείς για εξήγηση των συμπτωμάτων, αλλά και για την εξέλιξη της νόσου
Η δημιουργία θεραπευτικής σχέσης ιατρού ασθενούς είναι προαπαιτούμενη
Η κατανόηση των υποκειμενικών εμπειριών του ασθενούς και η ενίσχυση των φυσικών αμυντικών μηχανισμών είναι επιβεβλημένη
Η θεραπεία μεταβάλλεται ανάλογα με τις ανάγκες και τις δυνατότητες του κάθε ασθενούς
Προϋπόθεση για όλους τους ασθενείς είναι να λάβουν προοδευτικά υποστηρικτική φροντίδα και διαχείριση περιλαμβάνοντας προσοχή στην φαρμακευτική αγωγή, βοήθεια από κοινωνικές υπηρεσίες και υπηρεσίες αποκατάστασης-επανένταξης.
