10 μύθοι για τη διατροφή και τον διαβήτη
Παγκόσμια Ημέρα Διαβήτη αυτό το Σάββατο και στο προσκήνιο έρχεται μία ασθένεια που προσβάλλει τουλάχιστον 700.000 Έλληνες, σύμφωνα με την Ελληνική Διαβητολογική Εταιρεία.
Παρ' ότι ο διαβήτης είναι τόσο συχνός και η ενημέρωση γι' αυτόν συνεχής, εξακολουθούν να επικρατούν πολλά στερεότυπα και μύθοι γι' αυτόν. Ο κλινικός διαιτολόγος-βιολόγος Χάρης Δημοσθενόπουλος, προϊστάμενος στο Τμήμα Διατροφής του Λαϊκού Νοσοκομείου της Αθήνας, ξεδιαλύνει μερικούς από τους επικρατέστερους στην διατροφή.
1. Ο διαβήτης οφείλεται στα γλυκά. Η υψηλή κατανάλωση ζάχαρης δεν σχετίζεται άμεσα με την εμφάνιση διαβήτη τύπου 2 (ο τύπου 1 οφείλεται κυρίως σε γενετικούς παράγοντες), αλλά μόνο έμμεσα επειδή τα γλυκά έχουν πολλές θερμίδες λόγω ζάχαρης και λιπαρών και έτσι συμβάλλουν στην εμφάνιση παχυσαρκίας και στην μεγαλύτερη αντίσταση στην ινσουλίνη (είναι πρόδρομος κατάσταση του διαβήτη).
2. Αφού κάνω σωστά τη θεραπεία, μπορώ να τρώω ό,τι θέλω. Η όποια φαρμακευτική αγωγή (χάπια ή ινσουλίνη) προϋποθέτει μια προσεγμένη διατροφή για να αποδώσει και να λειτουργήσει σωστά, με τους διατροφικούς κανόνες να παρουσιάζουν διακύμανση αναλόγως με το είδος της.
3. Μπορώ να τρώω όσο θέλω από τα τρόφιμα χωρίς ζάχαρη. Το 95% των κρουσμάτων διαβήτη είναι τύπου 2, η βασική αιτία του οποίου είναι η παχυσαρκία. Οι ασθενείς πρέπει να προσέχουν τις ποσότητες όλων των τροφίμων που καταναλώνουν, ώστε να ελέγξουν και το περιττό σωματικό βάρος το οποίο καθιστά δύσκολη τη ρύθμιση του σακχάρου.
4. Όποιος έχει «ζάχαρο» δεν κάνει να τρώει ψωμί, μακαρόνια ή πατάτες. Όχι μόνο κάνει, αλλά είναι απαραίτητο για τη σωστή θρέψη του. Πρέπει όμως να καταναλώνει σύνθετους υδατάνθρακες (δημητριακά, ψωμί και ζυμαρικά ολικής άλεσης, καστανό ρύζι κ.λπ.) που θα κατανέμονται σε πολλά γεύματα μέσα στην ημέρα.
5. Οι διαβητικοί πρέπει να τρώνε τρεις φορές την ημέρα. Ο ασθενής πρέπεινα διαμορφώνει τη διατροφή του αναλόγως με το είδος της θεραπείας που κάνει και με τις ενεργειακές ανάγκες του. Η ακριβής συχνότητα των γευμάτων πρέπει να καθορίζεται από τον διαιτολόγο.
Για την πλειονότητα των ασθενών, πάντως, απαιτούνται πολλά και μικρά γεύματα, συμπεριλαμβανομένου ενός καλού πρωινού.
6. Όταν κάποιος έχει «ζάχαρο», πρέπει να τρώει μόνο ξινόμηλα. Το ποια φρούτα θα καταναλώσει ένας ασθενής εξαρτώνται από το πόσο καλά ρυθμίζει το σάκχαρό του και από τις θερμίδες που επιτρέπεται να καταναλώσει.
Ο γενικός κανόνας είναι πως όλα επιτρέπονται, αρκεί να είναι μετρίου μεγέθους και μέσης ωρίμανσης φρούτα εποχής. Γενικά, το μήλο, το αχλάδι και το ακτινίδιο μπορούν να καταναλώνονται πιο «άφοβα» σε σύγκριση με την μπανάνα, το καρπούζι, το σύκο ή το σταφύλι, τα οποία πρέπει να καταναλώνονται πιο αραιά ή σε μικρότερες ποσότητες.
7. Η ντομάτα και το παντζάρι απαγορεύονται. Όπως ισχύει για τα φρούτα, έτσι και όλα τα λαχανικά έχουν θέση σε συνολικά υγιεινό διαιτολόγιο, αρκεί οι ντομάτες να μην είναι πολύ ώριμες και από τα παντζάρια να τρώει ο ασθενής περισσότερο τα φύλλα παρά τον βολβό.
8. Το αλκοόλ απαγορεύεται. Επιτρέπεται, αλλά εφ' όσον δεν υπάρχει άλλη ιατρική αντένδειξη και σε μικρές ποσότητες (μία μικρομερίδα την ημέρα οι γυναίκες, έως δύο μικρομερίδες οι άντρες).
Η κατανάλωση αλκοόλ πρέπει να γίνεται πάντα μαζί με φαγητό για να αποφεύγονται οι υπογλυκαιμίες. Προσοχή στα ποτά με υψηλή περιεκτικότητα σε ζάχαρη (κοκτέιλ, λικέρ κ.ά).
9. Η ζάχαρη απαγορεύεται στον διαβήτη. Σποραδικά μπορεί ο ασθενής να τρώει ένα γλυκό, ακόμα κι αν περιέχει ζάχαρη. Επειδή, όμως, υπάρχει πληθώρα γλυκών επιλογών χωρίς προσθήκη ζάχαρης, είναι καλύτερα να προτιμά αυτές, προσέχοντας όμως πάντα τις θερμίδες τους.
10. Η υπογλυκαιμία πρέπει να αντιμετωπίζεται με γλυκό. Τα γλυκά περιέχουν λιπαρά που επιβραδύνουν την αύξηση των επιπέδων σακχάρου στο αίμα, ενώ η υπογλυκαιμία χρειάζεται άμεση αντιμετώπιση. Επομένως σε περίπτωση υπογλυκαιμίας είναι προτιμότεροι οι εύκολα απορροφήσιμοι υδατάνθρακες σε υγρή μορφή (π.χ. χυμός με ζάχαρη).
