«Το φάρμακο έχει καταστεί δυσπρόσιτο αγαθό για τους ασθενείς»

«Το φάρμακο έχει καταστεί δυσπρόσιτο αγαθό για τους ασθενείς»

Τα τελευταία χρόνια το θέμα της προσβασιμότητας στα φάρμακα ακούγεται με ολοένα μεγαλύτερη ένταση στο πλαίσιο της δημόσιας συζήτησης για τη φαρμακευτική πολιτική. Πράγματι, η ανάγκη της διασφάλισης της πρόσβασης στις απαραίτητες φαρμακευτικές θεραπείες αποτελεί σημείο σύγκλισης των απόψεων της Πολιτείας, των επαγγελματιών υγείας, της φαρμακοβιομηχανίας και των ασθενών. Εντούτοις θα είχε ενδιαφέρον να φωτιστούν κάποιες ιδιαίτερες πτυχές του θέματος.

Σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία, θα πρέπει να παραδεχθούμε ότι στη χώρα μας το μέσο ποσοστό συμμετοχής των ασθενών στο κόστος των φαρμάκων πριν τον καταιγισμό των μνημονιακών μέτρων για το φάρμακο ήταν από τα χαμηλότερα στην Ευρώπη. Όμως, η επιβαλλόμενη βίαιη αύξηση της συμμετοχής δεν θα μπορούσε να επιτευχθεί χωρίς σημαντικές αρνητικές παρενέργειες για τους ασθενείς και μάλιστα σε ένα περιβάλλον σφοδρής κοινωνικής κρίσης και κατάρρευσης των εισοδημάτων.

Η προσήλωση στη μνημονιακή επιταγή της πάση θυσία μείωσης της δημόσιας φαρμακευτικής δαπάνης οδήγησε όχι μόνο στην υπερβολική συμπίεση των τιμών των φαρμάκων, αλλά παράλληλα κατέστησε το φάρμακο ακριβότερο για τον ασφαλισμένο και κατά συνέπεια πιο δυσπρόσιτο.

Πρόκειται για μια de facto απασφάλιση σημαντικής μερίδας των ασφαλισμένων, που έχει ήδη οδηγήσει τους υγειονομικούς δείκτες σε επιδείνωση, ενώ θα πρέπει να τονιστεί ότι οι αρνητικές συνέπειες της επιλογής αυτής δεν μπορούν ακόμη να υπολογιστούν πλήρως: η παρατηρούμενη σήμερα επιδείνωση του βαθμού συμμόρφωσης των ασθενών με τις θεραπείες μεταφράζεται μεσοπρόθεσμα σε υψηλότερο κόστος για το σύστημα, λόγω υποτροπών ή χρήσης πολύ ακριβότερης νοσοκομειακής θεραπείας.

Όμως, το θέμα της πρόσβασης έχει κι άλλες αναγνώσεις. Με δεδομένο το σημερινό εξαιρετικά χαμηλό προϋπολογισμό για τη δημόσια φαρμακευτική δαπάνη και με την απουσία ενός μηχανισμού για την αξιολόγηση και ανάδειξη της ουσιαστικής καινοτομίας, η οποία μεταφράζεται σε όφελος για τον ασθενή, είναι εύλογο να πληθαίνουν οι φωνές εκείνων που ανησυχούν για την αδυναμία πρόσβασης του Έλληνα ασθενή στις νέες θεραπείες και την υστέρησή του σε σχέση με την ευρωπαϊκή πραγματικότητα.

Πράγματι, η υποχρέωση επιστροφής της φαρμακευτικής αγοράς σε επίπεδα δαπάνης προ του 2003-2004 φαίνεται να αγνοεί το γεγονός ότι εν τω μεταξύ έχουν κυκλοφορήσει εκατοντάδες νέα ακριβά φάρμακα που υποκατέστησαν, όχι πάντοτε δικαιολογημένα, παλιές φθηνές θεραπείες.

Στο σημείο αυτό αξίζει να σταθούμε. Η πρόσβαση των ασθενών σε καινοτόμες θεραπείες ασφαλώς θα πρέπει να αποτελεί απόλυτη προτεραιότητα για κάθε σύγχρονο σύστημα υγείας. Όμως, η Πολιτεία θα πρέπει πρώτα να είναι σε θέση να διακρίνει τις αποτελεσματικές θεραπευτικές καινοτομίες, να αποτιμήσει τη σχέση κόστους-οφέλους και να αποφασίσει τι μπορεί να αποζημιώσει και σε ποιες τιμές, με βάση τους διαθέσιμους πόρους.

Είναι γνωστό ότι η εισαγωγή νέας τεχνολογίας αποτελεί βασικό παράγοντα αύξησης της φαρμακευτικής δαπάνης και στο πλαίσιο αυτό η Πολιτεία οφείλει να προχωρήσει σε επιστημονικά τεκμηριωμένες επιλογές.

Τα γενόσημα

Τέλος, το θέμα της πρόσβασης αφορά και στην εισαγωγή και διάχυση των γενοσήμων φαρμάκων, τα οποία αποτελούν φθηνότερες ισοδύναμες θεραπευτικές επιλογές που ανακουφίζουν οικονομικά τους ασθενείς και μειώνουν τη δαπάνη. Η πρακτική των τελευταίων χρόνων της συμπίεσης των τιμών ιδιαίτερα για τα νέα γενόσημα λειτουργεί αποτρεπτικά για την είσοδό τους στην αγορά, αφού οι ούτως ή άλλως πολύ χαμηλές τιμές τους πιέζονται έμμεσα περαιτέρω μέσω του συστήματος επιστροφών των rebate και clawback.

Το αποτέλεσμα της πρακτικής αυτής είναι η ουσιαστική αδυναμία κυκλοφορίας νέων γενοσήμων στην αγορά, γεγονός που συνεπάγεται χαμένο κοινωνικό όφελος, τόσο σε επίπεδο εξοικονομήσεων για τη δημόσια ασφάλιση, όσο και για τον ασθενή που χάνει από τη μη πρόσβαση σε οικονομικότερες αλλά ισοδύναμες θεραπευτικά επιλογές.

Με βάση τα παραπάνω προκύπτουν αβίαστα τα εξής συμπεράσματα:

* Το πρόβλημα της αυξημένης συμμετοχής των ασθενών στο κόστος αποτελεί σε μεγάλο βαθμό πρόβλημα προϋπολογισμού φαρμακευτικής δαπάνης.

* Η Πολιτεία θα πρέπει να ετοιμάσει ένα σχέδιο για την ανάδειξη-επιβράβευση της πραγματικής καινοτομίας και τη διαχείριση της σε ικανό βάθος χρόνου.

* Υπό το πρίσμα αυτό, η εφαρμογή κλειστών προϋπολογισμών για τα νέα ακριβά φάρμακα και η διαπραγμάτευση των όρων αποζημίωσής τους θα αποτελούσε σημαντικό θετικό βήμα.

* Τέλος, οι τιμές των νέων γενοσήμων θα πρέπει να οριστούν σε ρεαλιστικά βιώσιμα επίπεδα, ώστε να είναι εφικτή η κυκλοφορία τους στην αγορά, προσφέροντας οικονομικό όφελος τόσο για τους ασθενείς, όσο και για τη δημόσια ασφάλιση.

Ο Δημήτρης Δέμος είναι αντιπρόεδρος της Πανελλήνιας Ένωσης Φαρμακοβιομηχανίας (ΠΕΦ) και αντιπρόεδρος της DEMO

Πηγή : ΤΑ ΝΕΑ Ειδική έκδοση ΥΓΕΙΑ tanea.gr