Ακουστική Διαταραχή: όταν ένα παιδί δεν μιλάει, μπορεί να μην ακούει!

Ο μέσος όρος ηλικίας έναρξης της ομιλίας ενός παιδιού είναι το πρώτο έτος της ζωής του. Σε αυτήν την ηλικία το παιδί κάνεις τις πρώτες του προσπάθειες να εκφέρει λεξούλες, ενώ ήδη έχει υιοθετήσει κάποιες άλλες. Αυτό δεν σημαίνει πως δεν υπάρχει μια κατηγορία παιδιών που αρχίζουν να μιλούν λίγο αργότερα. Παρόλα αυτά, αν το παιδί μας καθυστερεί την ομιλία του υπάρχει πιθανότητα να οφείλεται σε βιολογικούς παράγοντες.

Όταν ένα παιδί δεν μιλάει, μπορεί να μην ακούει!

Η μητρική γλώσσα είναι ένα είδος μάθησης και μάλιστα, εν μέρει, παθητικής μάθησης, καθώς το παιδί εκτίθεται καθημερινά σ'αυτήν. Το παιδί δέχεται καθημερινά ακουστικά ερεθίσματα, τα οποία κατανοώντας τις έννοιες τους γίνονται βίωμά του, και εν τέλει, ο ίδιος ο λόγος του. Ακόμα κι αν το παιδί βρίσκεται σε ξεχωριστό δωμάτιο και οι γονείς του μιλούν σε ένα άλλο, βρίσκεται σε διαδικασία μάθησης καθώς ακούει την ομιλία. Αν, όμως, έχει προβλήματα ακοής τότε δεν μπορεί να δεχθεί σωστά (ή και καθόλου) τα ακουστικά ερεθίσματα, επομένως δεν μπορεί να μιλήσει σωστά (ή και καθόλου).

Περίπτωση

Ας σκεφτούμε ένα παιδί που δεν μπορεί να ακούσει καλά και όταν η μητέρα του του λέει: “Φέρε μου την μπάλα“. Εκείνο ακούει: “Φέρει μου την πάλα“.

Δεδομένου ότι δεν έχει προηγούμενη εμπειρία σχετικά με τον κόσμο και τα περιβάλλοντα (δηλαδή ένας ενήλικος με εμπερία ακόμα κι αν άκουγε τη λέξη “πάλα” θα σκεφτόταν ότι ίσως πρόκειται για την λέξη “μπάλα“) και δεδομένου ότι η μητέρα του δεν έχει αντιληφθεί την κατάστασή του, θα θεωρεί από το παιδί πως η “πάλα” είναι και η σωστή λέξη. Αντίθετα, αν ένα παιδί, είτε με καλά αναπτυσσόμενο ακουστικό σύστημα είτε με διαταραχές στο ακουστικό σύστημα αλλά οι οποίες αντιμετωπίζονται εγκαίρως και σωστά, ακούσει σωστά 10 φορές την ίδια λέξη, θα μπορέσει να ανακαλέσει σωστά τη λέξη ακόμα και σε δύσκολες συνθήκες (π.χ. σε έντονο θόρυβο).

Πώς καταλαβαίνουμε πως το παιδί μας έχει ακουστική διαταραχή;

• Παρουσιάζει καθυστέρηση και δυσκολία στην ομιλία του αλλά και στην κατανόηση εννοιών.
• Παρουσιάζει δυσκολίες να εκτελέσει βήμα-βήμα μια σειρά από οδηγίες.
• Κάτω από δύσκολες συνθήκες επικοινωνίας (π.χ. σ'έντονο θόρυβο, ίσως και σε απόλυτη ηρεμία αν πρόκειται για περίπτωση κώφωσης) δεν ανταποκρίνεται σε ερεθίσματα.
• Έχει διάσπαση προσοχής (όχι γιατί ανήκει στην κατηγορία των ΔΕΠΥ, αλλά γιατί καθώς δεν ακούει καλά και μάχεται να ακούσει, κουράζεται και εν τέλει, εγκαταλείπει την προσπάθεια)
• Παρουσιάζει μαθησιακές δυσκολίες (καθώς η ακουστική διαταραχή το κρατά πίσω στις γνωστικές του δεξιότητες)
• Είναι φιλάσθενο και ιδιαίτερα σε ωτίτιδες (οι συχνές ωτίτιδες δηλώνουν την ύπαρξη υγρού πίσω από το τύμπανο, γεγονός που σημαίνει πως δεν θεραπεύεται με απλή αντιβίωση και δυσχεραίνει την ακοή του παιδιού ).
• Σε περίπτωση που το παιδί κάνει κάποια λογοθεραπεία ή εργοθεραπεία για μεγάλο χρονικό διάστημα και δεν υπάρχει βελτίωση.
• Ακούει πολύ δυνατά μουσική σε mp3 ή παίζει κάποιο μουσικό όργανο (π.χ. βιολί, το οποίο είναι πολύ κοντά στο αφτί του) και γενικά, εκτίθεται σε ένοντους ήχους για μεγαλό χρονικό διάστημα.

Η ακουστική διαταραχή μπορεί να υπάρξει ανεξάρτητη στο παιδί, αλλά μπορεί να συνυπάρξει και με αυτισμό, ΔΕΠΥ, μαθησιακές δυσκολίες (π.χ. δυσλεξία), γλωσσική διαταραχή, χαμηλή νοημοσύνη.

Πολλοί γονείς υποστηρίζουν πως αφού καθυστέρησαν οι ίδιοι να μιλήσουν όταν ήταν μικροί, λογικό να γίνει και το ίδιο με το παιδί τους. Πολλές φορές όταν μιλούν στο παιδί τους και εκεινό δεν ανταποκρίνεται το χαρακτηρίζουν αναίσθητο και στον κόσμο του, χωρίς να θέλουν να αποδεχτούν το γεγονός πως ίσως και να χρειαστεί μια εξέταση ακοής, η οποία μάλιστα θα βελτιώσει την ακοή του παιδιού και την ποιότητα της ζωής του. Δεν είναι κακό να ζητάμε βοήθεια και να δίνουμε βαρύτητα στα θέματα υγείας του παιδιού μας. Όπως, όταν βλέπουμε το παιδί μας να σουφρώνει το πρόσωπό του και να ζορίζει τα μάτια του για να δει τηλεόραση και καταλαβαίνοντας ότι κάτι δεν πάει καλά το πηγαίνουμε στον οφθαλμίατρο, έτσι αν δούμε ότι δυναμώνει την ένταση της τηλεόρασης ή ότι δείχνει να μας ακούει αλλά να μην μας καταλαβαίνει θα πρέπει να το πάμε σε ωτορινολαρυγγολόγο για να ελεχθεί σωστά η ακοή του (ίσως με πιο εξειδικευμένες εξετάσεις)

Εν έτει 2013, δεν πραγματοποιείται ένας ολοκληρωμένος προληπτικός έλεγχος του ακουστικού συστήματος του παιδιού, ο οποίος μάλιστα θα πρέπει να επαναλαμβάνεται στα 3 έτη (νηπιαγωγείο) και στα 6 έτη (δημοτικό). Φροντίστε την υγεία του μικρού σας!

psycholoygeia.gr