Η σαρκοείδωση είναι μία κατάσταση που προκαλεί φλεγμονή στον οργανισμό. Αυτή η φλεγμονή προκαλεί τον σχηματισμό μικροσκοπικών εξογκωμάτων, γνωστών ως κοκκιωμάτων, σε διάφορα σημεία μέσα στο σώμα.
Η σαρκοείδωση πιο συχνά επηρεάζει τους πνεύμονες και τους λεμφαδένες στο θώρακα (πνευμονική σαρκοείδωση). Ωστόσο, μπορεί να επηρεάσει σχεδόν οποιοδήποτε μέρος του σώματος, συμπεριλαμβανομένων των ματιών, του δέρματος, της καρδιάς, του ήπατος, των νεφρών, των σιελογόνων αδένων, των μυών, της μύτης, των ιγμορείων, του εγκεφάλου και των νεύρων. Είναι η παρουσία των κοκκιωμάτων, που σχηματίζονται, η οποία προκαλεί τα συμπτώματα στα διάφορα μέρη του σώματος.
Η ακριβής αιτία της σαρκοείδωσης δεν είναι γνωστή…
Η σαρκοείδωση είναι μία κατάσταση που προκαλεί φλεγμονή στον οργανισμό. Αυτή η φλεγμονή προκαλεί τον σχηματισμό μικροσκοπικών εξογκωμάτων, γνωστών ως κοκκιωμάτων, σε διάφορα σημεία μέσα στο σώμα.
Η σαρκοείδωση πιο συχνά επηρεάζει τους πνεύμονες και τους λεμφαδένες στο θώρακα (πνευμονική σαρκοείδωση). Ωστόσο, μπορεί να επηρεάσει σχεδόν οποιοδήποτε μέρος του σώματος, συμπεριλαμβανομένων των ματιών, του δέρματος, της καρδιάς, του ήπατος, των νεφρών, των σιελογόνων αδένων, των μυών, της μύτης, των ιγμορείων, του εγκεφάλου και των νεύρων. Είναι η παρουσία των κοκκιωμάτων, που σχηματίζονται, η οποία προκαλεί τα συμπτώματα στα διάφορα μέρη του σώματος.
Η ακριβής αιτία της σαρκοείδωσης δεν είναι γνωστή. Φαίνεται ότι υπάρχει κάποια γενετική προδιάθεση για σαρκοείδωση δεδομένου ότι μπορεί να διατρέχει το οικογενειακό ιστορικό των ασθενών . Έχει διατυπωθεί η άποψη ότι μια μόλυνση ή κάποιος περιβαλλοντικός παράγοντας , μπορεί να ενεργοποιήσει την σαρκοείδωση , σε κάποιον που έχει γενετική προδιάθεση σε αυτήν. Μέχρι σήμερα, δεν έχει εντοπιστεί με βεβαιότητα κάποια συγκεκριμένη λοίμωξη ή άλλος συγκεκριμένος παράγοντας, που ενεργεί ως έναυσμα για την εκδήλωση της ασθένειας .
Ποια μέρη του σώματος προσβάλλονται από σαρκοείδωση;
Η σαρκοείδωση μπορεί να προσβάλλει σχεδόν κάθε μέρος του σώματος. Μπορεί επίσης να προσβάλλει περισσότερα από ένα μέρη του σώματος ταυτόχρονα.
- Οι πνεύμονες συνήθως προσβάλλονται από σαρκοείδωση. 9 στα 10 άτομα με σαρκοείδωση , την εμφανίζουν στον πνεύμονα.
- Οι λεμφαδένες, είτε στο θώρακα ή σε άλλα σημεία του σώματος, προσβάλλονται σε 3 στα 4 άτομα με σαρκοείδωση.
- Το δέρμα προσβάλλεται σε 1 στα 4 άτομα με σαρκοείδωση.
- Τα μάτια προσβάλλονται σε 1 στα 4 άτομα με σαρκοείδωση.
- Η καρδιά προσβάλλεται σε 1 στα 20 άτομα με σαρκοείδωση.
- Τα νεύρα και το νευρικό σύστημα προσβάλλονται σε 1 στα 20 άτομα με σαρκοείδωση.
- Η σαρκοείδωση μπορεί επίσης να προσβάλλει άλλα μέρη του σώματος, συμπεριλαμβανομένων του μυελού των οστών, του ήπατος, του σπλήνα, των νεφρών , της καρδιάς , του νευρικού συστήματος και του εντέρου.
Έως το ήμισυ των ατόμων με σαρκοείδωση, δεν γνωρίζουν ότι πάσχουν από την ασθένεια. Σε αυτούς τους ανθρώπους , που δεν έχουν κανένα σύμπτωμα, η σαρκοείδωση διαγιγνώσκεται τυχαία , όταν κάνουν μια ακτινογραφία θώρακος για άλλο λόγο..
Σε περίπου 4 στα 10 άτομα με σαρκοείδωση, τα συμπτώματα εμφανίζονται πολύ γρήγορα, σε διάστημα μιας-δυο εβδομάδων και αναφέρεται ως οξεία σαρκοείδωση. Σε γενικές γραμμές, η οξεία σαρκοείδωση έχει μια καλή προοπτική και τείνει θεραπεύεται χωρίς αγωγή.
Ποια είναι τα συμπτώματα της σαρκοείδωσης;
Τα συμπτώματα της σαρκοείδωσης μπορεί να διαφέρουν μεταξύ ασθενών. Αυτό συμβαίνει επειδή η σαρκοείδωση μπορεί να επηρεάσει τόσα πολλά διαφορετικά όργανα και μέρη του σώματος. Στα γενικά συμπτώματα μπορεί να περιλαμβάνονται πυρετός, απώλεια της όρεξης, αίσθημα κόπωσης, απώλεια βάρους και αρθραλγίες. Άλλα συμπτώματα εξαρτώνται από το ποιά μέρη του σώματος έχουν προσβληθεί:
- Πνεύμονες – Μπορεί να παρατηρηθεί δύσπνοια (κυρίως όταν καταβάλουμε σωματική προσπάθεια), βήχας, πόνος στο στήθος ή σπανίως αιμόπτυση.
- Λεμφαδένες – Μπορεί να εξογκωθούν και μπορεί να παρατηρηθούν οιδήματα στις μασχάλες και στο λαιμό. Ο γιατρός μπορεί επίσης να παρατηρήσει διοκωμένους αδένες στην περιοχή του στήθους εξετάζοντας την ακτινογραφία.
- Δέρμα – Μπορεί να αναπτυχθούν μικροί όζοι (εξογκώματα) ακριβώς κάτω από την επιφάνεια του δέρματος . Μπορεί επίσης να αναπτυχθεί ένα εξάνθημα στη μύτη, τα μάγουλα, το πηγούνι και τα αυτιά , ιώδους χρώματος.
Το οζώδες ερύθημα (Erythema nodosum ) είναι μια κατάσταση που προκαλεί κόκκινους όζους (στρογγυλοποιημένα εξογκώματα), συνηθέστερα στις κνήμες. Αυτό μπορεί να αναπτυχθεί κατά την έναρξη της σαρκοείδωσης και είναι το πιο κοινό δερματικό εξάνθημα στη σαρκοείδωση.
- Οφθαλμοί – Η σαρκοείδωση μπορεί να προκαλέσει φλεγμονή μέσα στους οφθαλμούς (μάτια) συμπεριλαμβανομένης της ραγοειδίτιδας , που μπορεί να επηρεάσει την όραση. Τα μάτια κοκκινίζουν και ο πόνος είναι έντονος. Η άμεση επίσκεψη στον γιατρό είναι απαραίτητη αν ο ασθενής, που πάσχει από σαρκοείδωση παρατηρήσει οποιαδήποτε συμπτώματα στα μάτια.
- Καρδιά – Η σαρκοείδωση μπορεί να επηρεάσει τον ρυθμό των παλμών της καρδιάς καθιστώντας τον πιο αργό ή ανώμαλο. Βλάβη των πνευμόνων που προκαλείται από σαρκοείδωση , μπορεί επίσης να προκαλέσει αλλαγές στη δεξιά πλευρά της καρδιάς και μπορεί να την διευρύνει. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε καρδιακή ανεπάρκεια αν αφεθεί χωρίς θεραπεία. Η καρδιά μπορεί επίσης να διευρυνθεί γενικώς κατά την σαρκοείδωση και αυτή η κατάσταση είναι γνωστή ως καρδιομυοπάθεια. Αυτό σημαίνει ότι η καρδιά δεν μπορεί να συσπάται αρκετά έντονα και αποτελεσματικά και προκαλείται δύσπνοια. Μπορεί επίσης να οδηγήσει σε καρδιακή ανεπάρκεια.
- Νεύρα – Το νευρικό σύστημα μπορεί να επηρεαστεί με διάφορους τρόπους στη σαρκοείδωση. Μπορεί να προκαλέσει πονοκεφάλους, προβλήματα στην κατάποση, χαλαρότητα του προσώπου, ένα είδος μηνιγγίτιδας καθώς και προβλήματα όρασης ή ακοής. Μπορεί επίσης να προκαλέσει μούδιασμα και μυρμήγκιασμα στο πρόσωπο, τα χέρια ή τα πόδια. Σπάνια, μπορεί να οδηγήσει σε σπασμούς ή εγκεφαλικό επεισόδιο.
- Νεφροί – Η σαρκοείδωση προσβάλλει κυρίως τους νεφρούς προκαλώντας πέτρες (νεφρολιθίαση) λόγω των υψηλών επιπέδων του ασβεστίου στο αίμα και στα ούρα.
- Ήπαρ και σπλήνας – Αυτά τα όργανα μπορούν να εξογκωθούν στην σαρκοείδωση αλλά σπάνια αυτό μπορεί να προκαλέσει προβλήματα με την πήξη του αίματος ή να οδηγήσει σε αναιμία.
Πώς γίνεται η διάγνωση της σαρκοείδωσης;
Οι εξετάσεις που πραγματοποιούνται αν υπάρχει υποψία σαρκοείδωσης, εξαρτώνται από το ποιο μέρος του σώματος έχει προσβληθεί από την φλεγμονή.
Θεόδωρος Ι. Βασιλακόπουλος Καθηγητής Πνευμονολογίας – Εντατικής Θεραπείας Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών Adjunct Professor, McGill University, Montreal, Quebec, Canada
.