Πότε το τρέμουλο σημαίνει νόσο του Πάρκινσον
Τι σκέφτεστε όταν βλέπετε τα χέρια ενός ανθρώπου να τρέμουν; Μήπως ότι έχει νόσο Πάρκινσον; Αν ναι, μην πάρετε όρκο: το τρέμουλο δεν είναι το κύριο σύμπτωμά της, ούτε το προκαλεί μόνο αυτή.
Στην πραγματικότητα, το πρώτο και κυριότερο σύμπτωμα που παρατηρείται σε όλους τους ασθενείς είναι οι αργές κινήσεις (η βραδυκινησία, όπως την αποκαλούν οι γιατροί). Το τρέμουλο εμφανίζεται στην πορεία της νόσου σε δύο στους τρεις ασθενείς, ενώ αρχίζει μόνο στη μία πλευρά του σώματος και μάλιστα από τον έναν αντίχειρα που τρέμει όταν χαλαρώνει ο πάσχων και εξαφανίζεται όταν κοιμάται.
Ενα τρίτο πιθανό κινητικό σύμπτωμα είναι η δυσκαμψία, ενώ υπάρχουν και πολλά μη κινητικά συμπτώματα που εκδηλώνονται πριν από το τρέμουλο. Σε αυτή την κατηγορία ανήκουν μια διαταραχή του ύπνου που αποκαλείται σύνδρομο RBD και χαρακτηρίζεται από ανήσυχο ύπνο με πολύ «ζωντανά» όνειρα και κινήσεις, η οσφρητική δυσλειτουργία (ο ασθενής χάνει την όσφρησή του), η δυσκοιλιότητα (λιγότερο από τρεις κενώσεις την εβδομάδα) και η κατάθλιψη.
Ειδικά στους νέους (ηλικίες 40-50 ετών) συνηθισμένο σύμπτωμα είναι η αναίτια δυσκαμψία και ο πόνος στην περιοχή του ώμου (οι ασθενείς παραπονούνται για «μάγκωμα» ή «πιάσιμο» του ώμου) που επιμένει περισσότερο από έναν μήνα παρά την όποια θεραπεία.
«Οταν το τρέμουλο εμφανίζεται και στις δύο πλευρές του σώματος εγείρονται υπόνοιες ότι δεν είναι Πάρκινσον» ξεκαθαρίζει ο δρ Παναγιώτης Ζήκος, υπεύθυνος του Ιατρείου Νόσου Πάρκινσον στο 251 Γενικό Νοσοκομείο Αεροπορίας και πρόεδρος του Συλλόγου Επίκουρος Κίνηση.
Εξωπυραμιδικά σύνδρομα
Ακόμη όμως κι αν το τρέμουλο εμφανίζεται στη μία πλευρά του σώματος, μπορεί να είναι κάποιο άλλο από τα επονομαζόμενα εξωπυραμιδικά σύνδρομα στα οποία ανήκει και η Πάρκινσον.
«Υπολογίζεται ότι το σχεδόν 70% των ασθενών με βραδυκινησία, τρέμουλο σε ένα άκρο ή/και δυσκαμψία έχουν νόσο Πάρκινσον» λέει ο δρ Ζήκος. «Το υπόλοιπο 30% έχει τα επονομαζόμενα Πάρκινσον Plus σύνδρομα. Αυτά βασικά είναι δύο: η προϊούσα υπερπυρηνική παράλυση που αρχίζει με διαταραχές των κινήσεων των ματιών (ο ασθενής δυσκολεύεται να κοιτάξει προς τα πάνω αλλά μερικές φορές και προς τα κάτω) και η πολυσυστηματική ατροφία το συνηθέστερο σύμπτωμα της οποίας είναι οι μεγάλες διακυμάνσεις στην αρτηριακή πίεση, που άλλοτε προκαλούν στον ασθενή ζάλη και αστάθεια λόγω υπότασης και άλλοτε υπέρταση».
Η πολυσυστηματική ατροφία έχει δύο υποκατηγορίες, συνεχίζει. Το σύνδρομο MSA-P που προκαλεί τα κλασικά συμπτώματα της νόσου Πάρκινσον και στις δύο πλευρές του σώματος ταυτοχρόνως, και το σύνδρομο MSA-C στο οποίο η υπόταση συνδυάζεται με αστάθεια (λ.χ. ο ασθενής κρατιέται από τους τοίχους, δυσκολεύεται να πιάσει αντικείμενα με τα χέρια).
Αλλες πιθανές αιτίες του τρέμουλου είναι η άνοια με σωμάτια Levy (ο ασθενής εκδηλώνει νόσο Πάρκινσον και μέσα σε έναν χρόνο άνοια, με οπτικές ψευδαισθήσεις) και η φλοιοβασική εκφύλιση (έχει συμπτώματα νόσου Πάρκινσον αλλά το ένα άκρο αρχίζει να κινείται ανεξάρτητα από τη θέληση του ασθενούς και αργότερα εμφανίζεται και άνοια).
«Το κύριο χαρακτηριστικό αυτών των συνδρόμων είναι η ταχεία εξέλιξη, σε αντίθεση με τη νόσο Πάρκινσον στην οποία μπορεί να περάσουν 15 χρόνια για να υπάρξει ουσιαστική επιδείνωση» τονίζει ο δρ Ζήκος.
Η θεραπεία
Στην αντιμετώπιση της νόσου Πάρκινσον είναι πολύ σημαντικό να γίνεται νωρίς η διάγνωση ώστε να αρχίζει η θεραπεία μέσα σε 12 μήνες από την εμφάνιση του πρώτου συμπτώματος, της βραδυκινησίας.
Στους νέους ασθενείς (ηλικίες κάτω των 50 ετών) συνιστάται καθημερινή γυμναστική διότι καθυστερεί την εξέλιξη της ασθένειας. Απαιτούνται 300 λεπτά άσκηση την εβδομάδα, αλλά τουλάχιστον τα μισά πρέπει να είναι αεροβική (π.χ. τρέξιμο, ποδήλατο, περπάτημα με γρήγορο βήμα που να προκαλεί λαχάνιασμα). Στους μεγαλύτερης ηλικίας ασθενείς συνιστώνται για τον ίδιο λόγο πολλές φυσιοθεραπείες.
Αναλόγως με την ηλικία, το στάδιο της ασθένειας και τυχόν συνοδά νοσήματα καθορίζεται επίσης η φαρμακευτική αγωγή, η οποία προσφέρει περισσότερα χρόνια καλής ζωής στους ασθενείς που συμμορφώνονται με αυτήν.
Όταν κάποια στιγμή, έπειτα από πολλά χρόνια, πάψουν τα φάρμακα να βελτιώνουν ικανοποιητικά τα συμπτώματα του ασθενούς, μπορεί να γίνει χειρουργική αντιμετώπιση με νευροδιεγέρτη ή αντλία συνεχούς χορήγησης φαρμάκων, που χαρίζει τουλάχιστον άλλη μία 10ετία καλής ζωής στους ασθενείς, καταλήγει ο δρ Ζήκος.
Μίνι τεστ: Μήπως έχετε Πάρκινσον;
Υπόνοιες για νόσο Πάρκινσον εγείρονται, όταν ένας άνθρωπος εκδηλώνει ορισμένα συμπτώματα:
Στις ηλικίες άνω των 50 ετών
* Τρέμουλο στο ένα χέρι, που όμως δεν τον εμποδίζει να πιει καφέ.
* Αργές κινήσεις (λ.χ. όταν κουμπώνει το πουκάμισο, κατά το ξύρισμα κλπ)
* Βήματα μικρά και γρήγορα
Στις ηλικίες κάτω των 50 ετών
* «Πιάσιμο», σφίξιμο ή /και πόνος στον ώμο που ο ορθοπεδικός δεν έχει δώσει λύση σε 1 μήνα.
* Μειωμένη αιώρηση του ενός χεριού κατά το περπάτημα
* Τρέμουλο του αντίχειρα του ενός χεριού όταν το χέρι είναι ακίνητο
* Παρατεταμένο «σφίξιμο» στο ένα πόδι κατά την βάδιση ή την οδήγηση
* Ακούσιες κινήσεις ή «ζωντανά» όνειρα στον ύπνο που ξυπνούν τον/την σύντροφο
Αν έχετε ένα ή περισσότερα από αυτά τα συμπτώματα, καλό είναι να απευθυνθείτε σε ένα γιατρό.
Αριθμοί
7-10 εκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο πάσχουν από Πάρκινσον
25.000 οι ασθενείς στην Ελλάδα
60 ετών η μέση ηλικία εμφάνισης
4% των ασθενών διαγιγνώσκονται πριν από την ηλικία των 50 ετών
1,5 φορές περισσότερες πιθανότητες να εκδηλώσουν τη νόσο έχουν οι άνδρες
77% των Ευρωπαίων δεν ξέρουν πως οι αργές κινήσεις είναι το κύριο σύμπτωμα του Πάρκινσον
Ένας στους τρεις ασθενείς δεν παρουσιάζει τρέμουλο
