Ο Σακχαρώδης Διαβήτης (ΣΔ), δίκαια ονομάσθηκε ως η μάστιγα του 21ου αιώνα, μια που ήδη στα πρώτα 20 χρόνια του, […]
Ο Σακχαρώδης Διαβήτης (ΣΔ), δίκαια ονομάσθηκε ως η μάστιγα του 21ου αιώνα, μια που ήδη στα πρώτα 20 χρόνια του, εκτιμώνται στα 320-350 εκατομμύρια ο αριθμός των πασχόντων.
Στην Ελλάδα εκτιμάται ότι το 10% του πληθυσμού (~ 1 εκατομμύριο) πάσχει από διαβήτη, ενώ υπάρχει και ένα ποσοστό 3–4% που δεν γνωρίζει ότι πάσχει από τη νόσο. Υπολογίζεται ότι:
● Ο αριθμός των ατόμων με διαβήτη στην Ελλάδα έχει τετραπλασιαστεί τα τελευταία 30 χρόνια. Αν προσθέσουμε και το ποσοστό των ατόμων με προ-διαβήτη, που έχουν στο στάδιο αυτό ήδη διπλάσιο κίνδυνο καρδιαγγειακών επεισοδίων σε σχέση με άτομα με φυσιολογικό σάκχαρο, τότε πλέον του 20% του ελληνικού πληθυσμού άνω των 45 ετών σχετίζεται με τη νόσο.
● Ο σακχαρώδης διαβήτης τύπου-1 αυξάνεται κατά 3% κάθε χρόνο στα παιδιά και στους εφήβους. Επίσης ο διαβήτης τύπου 2 προσβάλλει πλέον όλο και μικρότερες ηλικίες, νέους ακόμα και παιδιά, ακολουθώντας παράλληλη πορεία μαζί με την αύξηση της παχυσαρκίας στην χώρα μας.
● Ο σακχαρώδης διαβήτης έχει υψηλότερη συχνότητα εμφάνισης στο δυτικό κόσμο, γεγονός που σχετίζεται με τη διατροφή και την καθιστική ζωή.
Τα Ελληνόπουλα δυστυχώς κατατάσσονται, ιδίως τα αγόρια, στα πιο παχύσαρκα στον κόσμο.
Επιπλοκές
● Οι διαβητικοί παρουσιάζουν ίδιο κίνδυνο εμφράγματος μυοκαρδίου με αυτόν των μη διαβητικών που είναι μεγαλύτεροι κατά 15 χρόνια. Ο διαβήτης δηλαδή γηράσκει την καρδιά και τα αγγεία πρόωρα. Υπολογίζεται ότι 3 στα 4 άτομα με σακχαρώδη διαβήτη θα υποστούν τουλάχιστον 1 καρδιαγγειακό επεισόδιο στη ζωή τους, ενώ έχουν υπερδιπλάσιο κίνδυνο –σε σχέση με τα μη διαβητικά άτομα– αυτό το επεισόδιο να είναι θανατηφόρο.
● Η χρόνια νεφρική νόσος (CKD) επηρεάζει έναν στους τρεις ασθενείς με διαβήτη τύπου 2. Η CKD αυξάνει τον κίνδυνο σοβαρών καρδιαγγειακών επεισοδίων και νεφροπάθειας τελικού σταδίου σε ασθενείς με διαβήτη τύπου 2. Περίπου το 30% των ασθενών με διαβήτη τύπου 1 και το 10 έως 40% αυτών με διαβήτη τύπου 2 θα εμφανίσουν νεφρική ανεπάρκεια τελικού σταδίου. Μια δυστυχώς κοινή επιπλοκή της διαβητικής νεφροπάθειας είναι η καρδιακή ανεπάρκεια, η κύρια αιτία νοσηλείας σε αυτόν τον πληθυσμό.
● Ο σακχαρώδης διαβήτης διπλασιάζει τον κίνδυνο κάποιων κακοηθειών, αυξάνει τον κίνδυνο άνοιας, δημιουργεί προβλήματα στα μάτια, στα νεφρά, στα πόδια, προκαλεί στυτική δυσλειτουργία.
Οι ενήλικες με διαβήτη έχουν αυξημένους κινδύνους για λοιμώξεις, όπως η γρίπη, η κυτταρίτιδα και η σηψαιμία, σε σύγκριση με τους ενήλικες χωρίς διαβήτη, σύμφωνα με τα ευρήματα που δημοσιεύονται στο περιοδικό Diabetes Care. Τα άτομα με Διαβήτη έχουν τετραπλασιο κίνδυνο να νοσηλευθούν με σοβαρές επιπλοκές σε νοσοκομείο η και μονάδες εντατικής θεραπείας, κατά την διάρκεια μιας επιδημίας γρίπης
Όλες αυτές οι επιπλοκές σε μεγάλο βαθμό μπορούν να προληφθούν.
Σακχαρώδης Διαβήτης και Εμβολιασμοί
- Ο παγκόσμιος οργανισμός υγείας (Π.Ο.Υ.) εκτιμά ότι, έως το έτος 2050, ο αριθμός των ανθρώπων ηλικίας άνω των 60 ετών θα αυξηθεί σε περίπου 2 δισεκατομμύρια, σε σύγκριση με το έτος 2000, όπου στις αντίστοιχες ηλικίες αναλογούν 605 εκατομμύρια περίπου, ενώ τη τελευταία δεκαετία άρχισε να χρησιμοποιείται ο όρος «υγιής γήρανση» με σκοπό να αναδείξει τη μεγάλη σημασία της πρόληψης.
- H υγιής γήρανση αποτελεί μία δια βίου εφαρμογή προληπτικής υγιούς συμπεριφοράς στο σώμα μας. Ακρογωνιαίος λίθος επιτυχίας, η σημασία της σωστής διατροφής (μεσογειακή διατροφή) και της φυσικής δραστηριότητας (fitness).
- Αναπόσπαστο στοιχείο αυτής της συμπεριφοράς αποτελούν οι εμβολιασμοί και οι διαγνωστικοί έλεγχοι. Σκοπός της εφαρμογής τους η πρόληψη συγκεκριμένων νοσημάτων
- Ως τώρα εφαρμογή εμβολίων για 28 λοιμώδη νοσήματα, πολλά εκ των οποίων είναι θανατηφόρα
- Όλα τα λοιμώδη νοσήματα για τα οποία έχουν εφαρμοστεί, έχουν πλήρως ή σχεδόν πλήρως εκριζωθεί (Ευλογιά, Πολιομυελίτιδα, κλπ)
- Ο εμβολιασμός λογίζεται ως ο τρίτος πυλώνας της υγιούς γήρανσης (healthy aging) μαζί με υγιεινή διατροφή και άσκηση.
- Σύμφωνα με τον Π.Ο.Υ. αποτελεί μία από τις πιο επιτυχημένες και οικονομικές παρεμβάσεις και προλαμβάνει δυο με τρία εκατομμύρια θανάτους καθ' έτος, μειώνει τη νοσηρότητα και θνησιμότητα και βελτιώνει την ποιότητα ζωής σε βρέφη, παιδιά και ενήλικες
- Σε αντίθεση με τα παιδιά, το ποσοστό συμμόρφωσης εμβολιασμού ενηλίκων παγκοσμίως, αλλά και στην Ελλάδα, παραμένει σε χαμηλά επίπεδα
- Αύξηση κινδύνου μετάδοσης νοσημάτων λόγω αντιεμβολιαστικής εκστρατείας και αύξησης του ποσοστού γονέων που δεν εμβολιάζουν τα παιδιά τους και ενηλίκων που αρνούνται να εμβολιαστούν, εμφανές δυστυχώς με την πρόσφατη επιδημία της ιλαράς η οποία έχει πολύ υψηλότερη μεταδοτικότητα αλλά και θνητότητα από την γρίπη.
- Κατάρτιση προγράμματος εμβολιασμού ενηλίκων από εθνική επιτροπή εμβολιασμών ως ενιαίος πίνακας αναφοράς ιατρών όλων των ειδικοτήτων
Συλλογική Ανοσία σημαίνει Πρόληψη και Προστασία όλων
- Περιορισμός της μετάδοσης της λοίμωξης με αύξηση του αριθμού εμβολιασμένων ενός πληθυσμού (herd immunity)
- Όσο μεγαλύτερη είναι η μολυσματικότητα ενός μικροοργανισμού (πχ. ιός της ιλαράς), τόσο μεγαλύτερο είναι το απαιτούμενο ποσοστό εμβολιασμού στον πληθυσμό για την επίτευξη συλλογικής ανοσίας
Απαραίτητοι και όχι απλά χρήσιμοι οι εμβολιασμοί για τα άτομα με Σακχαρώδη Διαβήτη
Εποχική Γρίπη
Η γρίπη είναι ιός. Προκαλεί οξεία νόσο του αναπνευστικού συστήματος. Προκαλείται από τους υπότυπους Α και Β, οι οποίοι προσβάλλουν το ανώτερο ή και το κατώτερο τμήμα του αναπνευστικού συστήματος.
Στην Ελλάδα 300.000 άνθρωποι όλων των ηλικιών νοσούν από γρίπη κάθε χρόνο
• Πέρυσι 388 συμπολίτες μας αρρώστησαν πολύ σοβαρά από τη γρίπη. Από αυτούς μόνο 15 είχαν εμβολιαστεί
• Πέρυσι 374 ασθενείς πάλεψαν για τη ζωή τους σε μονάδες εντατικής θεραπείας
• To 2018-2019, 154 συνάνθρωποι μας έσβησαν άδικα
Σε πρόσφατη στατιστική μελέτη στο περιοδικό DIABETES CARE στις ΗΠΑ, σε σύγκριση με τους ενήλικες χωρίς διαβήτη, οι ενήλικες με διαβήτη είχαν 4/πλασιο ποσοστό νοσηλείας λόγω λοίμωξης Επιπλέον, σε σύγκριση με τους ενήλικες χωρίς διαβήτη, οι ενήλικες με διαβήτη είχαν 3-4/πλασιο ποσοστά πνευμονίας, γρίπη βρογχιολίτιδα λοίμωξη των νεφρών, κυτταρίτιδα, οστεομυελίτιδα (RR = 15,7 · 95% CI, 15,5-15,8), μυκητιάσεις, μετεγχειρητικές λοιμώξεις τραύματος και σηψαιμία. Το ποσοστό νοσηλείας μετά από γρίπη λόγω λοίμωξης αυξήθηκε από 63,1 ανά 1.000 άτομα το 2000 σε 68,7 ανά 1.000 άτομα το 2015 μεταξύ των ασθενών με διαβήτη σε σύγκριση με τους ασθενείς χωρίς νόσο, των οποίων τα ποσοστά νοσηλείας αυξήθηκαν από 15,5 ανά 1.000 άτομα σε 16,3 ανά 1.000 άτομα κατά την ίδια περίοδο .
Η γρίπη εμφανίζεται με εποχικές εξάρσεις (συνήθως από Ιανουάριο).
Ο ιός της γρίπης εισβάλλει στον οργανισμό μας μέσω εισπνοής σταγονιδίων που εκπέμπονται με την ομιλία, το βήχα ή το φτέρνισμα των νοσούντων.
Η επώαση του ιού, είναι 2-5 ημέρες και ο πάσχων μεταδίδει τη νόσο 1 ημέρα πριν και 3-7 ημέρες μετά την εμφάνιση των συμπτωμάτων.
Τα βασικά συμπτώματα της γρίπης διευκολύνονται ιδιαίτερα από το συγχρωτισμό ατόμων σε κλειστούς χώρους, καθώς και τις χαμηλές θερμοκρασίες.
Συμπτώματα
Τα συμπτώματα της γρίπης, που είναι πιο βαριά από του κοινού κρυολογήματος, ξεκινούν απότομα και περιλαμβάνουν
- Υψηλός πυρετός με ρίγος (3-5 ημέρες)
- Μυαλγίες, πόνος στις αρθρώσεις και στην πλάτη
- Κεφαλαλγία
- Βήχας
- Πονόλαιμος
- Ρινική καταρροή
- Εξάντληση και κακουχία
- Ζάλη και ίλιγγος
- Ναυτία και έμετος
Επιπλοκές γρίπης
- Πνευμονία
- Μυοκαρδίτιδα
- Αναπνευστική δυσχέρεια και επιδείνωση χρόνιων αναπνευστικών νοσημάτων
- Αυξημένη θνητότητα στις ευπαθείς ομάδες (υψηλού κινδύνου) και κυρίως στους ανεμβολίαστους
Ομάδες υψηλού κινδύνου
- Άτομα με σακχαρώδη διαβήτη
- Άτομα ηλικίας 60 ετών και άνω
- Παιδιά και ενήλικες με χρόνια νοσήματα (άσθμα, καρδιακή νόσο, ανοσοκαταστολή, μεταμόσχευση οργάνων, δρεπανοκυτταρική αναιμία, , χρόνια νεφροπάθεια, νευρολογικά-νευρομυικά νοσήματα , έγκυες γυναίκες, λεχωίδες, θηλάζουσες, ενήλικες με ΔΜΣ>40kg/m2 ή παιδιά με ΔΜΣ>95η ΕΘ)
- Παιδιά που παίρνουν ασπιρίνη μακροχρόνια (π.χ. νόσος Kawasaki, ρευματοειδή αρθρίτιδα και άλλα) για τον πιθανό κίνδυνο εμφάνισης συνδρόμου Reye μετά από γρίπη
- Άτομα που βρίσκονται σε στενή επαφή με παιδιά <6 μηνών ή φροντίζουν άτομα με υποκείμενο νόσημα, τα οποία διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο επιπλοκών από τη γρίπη
- Οι κλειστοί πληθυσμοί όπως προσωπικό και εσωτερικοί σπουδαστές (σχολείων, στρατιωτικών και αστυνομικών σχολών, ειδικών σχολείων και τρόφιμοι και προσωπικό ιδρυμάτων κ.α.)
- Εργαζόμενοι σε χώρους παροχής υπηρεσιών υγείας (ιατρονοσηλευτικό προσωπικό και λοιποί εργαζόμενοι) και σε κέντρα διαμονής προσφύγων και μεταναστών
- Επαγγελματίες, όπως πτηνοτρόφοι, χοιροτρόφοι, κτηνίατροι, εκτροφείς, σφαγείς και γενικά άτομα που έρχονται σε συστηματική επαφή με πουλερικά
Εμβόλιο Γρίπης
- Συστήνεται σε όλα τα άτομα ομάδων υψηλού κινδύνου για επιπλοκές από τη γρίπη- Πρέπει να γίνεται κατά προτίμηση μέσα στον Οκτώβριο. Απαιτούνται 2 με 3 εβδομάδες για να αποκτήσει ανοσιακή απάντηση ο οργανισμός μας
- Η μεταδοτικότητα και επιθετικότητα του εκάστοτε εποχικού στελέχους ιού και οι επικρατούσες καιρικές συνθήκες κάθε χρονιάς διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην περαιτέρω εξάπλωση των στελεχών της γρίπης που κυκλοφορούν
- Βάσει διεθνούς βιβλιογραφίας έχει υψηλή αποτελεσματικότητα σε ό,τι αφορά την πρόληψη της γρίπης, την ανάγκη εισαγωγής σε νοσοκομείο, τη θνητότητα, τη μείωση του κόστους νοσηλείας και των απουσιών λόγω ασθένειας του προσωπικού.
- Προτιμάμε το τετραπλό εμβόλιο ( 2 στελέχη τύπου Α και 2 τύπου Β)
- Δεν απαιτείται αναμνηστικός εμβολιασμός
Πνευμονιόκοκκος
Προκαλεί σοβαρές λοιμώξεις του αναπνευστικού συστήματος, με πολύ αυξημένη θνητότητα στα άτομα με συνοσηρότητες (πχ. Σακχαρώδη Διαβήτη)
Ομάδες αυξημένου κινδύνου
Παιδιά, έφηβοι και ενήλικες(>5 ετών έως ≤64 ετών) που παρουσιάζουν έναν ή περισσότερους από τους παρακάτω επιβαρυντικούς παράγοντες ή χρόνια νοσήματα:
- Άτομα με ανατομική ή λειτουργική ασπληνία, όπως δρεπανοκυτταρική αναιμία, υπερσπληνισμό, σπληνεκτομή
- Σακχαρώδη διαβήτη ή άλλο χρόνιο μεταβολικό νόσημα
- Ανοσοκαταστολή κληρονομική ή επίκτητη εξαιτίας νοσήματος ή θεραπευτικής αγωγής
- Νεφρωσικό σύνδρομο ή χρόνια νεφρική ανεπάρκεια
- Χρόνια πνευμονοπάθεια, συμπεριλαμβανομένου του άσθματος και της κυστικής ίνωσης
- Συστηματικοί καπνιστές ανεξαρτήτως ηλικίας, κλπ.
Δύο τύποι εμβολίων
Συζευγμένο (PCV13) και απλό πολυσακχαριδικό (PPSV23)
- Αν 19-64 ετών : Σε ομάδες αυξημένου κινδύνου για σοβαρές πνευμονιοκοκκικές λοιμώξεις. Συστήνεται να γίνεται πρώτα το PCV13 και μετά ≥8 εβδομάδες το PPSV23
- Αν >65 ετών : 1 δόση PCV13 και μετά 1 χρόνο σε υψηλού κινδύνου ομάδες PPSV23
Έρπης ζωστήρας(VZV)
Κάθε ενήλικας που έχει προσβληθεί από τον ιό της ανεμευλογιάς, βρίσκεται σε κίνδυνο εκδήλωσης έρπητα ζωστήρα, κυρίως σε άτομα ηλικίας άνω των 50 ετών και με συνοσηρότητες (πχ. ΣΔ)
Επιπλοκές : Εγκεφαλίτιδα-Μυελίτιδα-Κρανιακές και περιφερικές παρέσεις
13% περιστατικών έρπητα ζωστήρα σε ασθενείς με διαβήτη τύπου 2
- Σε ασθενή με αδιάγνωστο σακχαρώδη διαβήτη και VZV, έλεγχος για πιθανό σακχαρώδη διαβήτη
- Η επίπτωση του VZV αυξάνεται με την ηλικία και είναι αυξημένη σε διαβητικές γυναίκες έναντι των αντρών
- Η επίπτωση VZV αυξάνεται με θειαζολιδινεδιόνες, αναστολείς
- α-γλυκοσιδασών, αναστολείς DPP-4 και ινσουλίνη
- Προδιαβήτης- Διαβήτης παράγοντας κινδύνου για μεθερπητική νευραλγία
- Η νόσηση από έρπητα ζωστήρα σχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης αγγειακού εγκεφαλικού επεισοδίου (30% μετά την έναρξη λοίμωξης)
Εμβόλιο έρπητα ζωστήρα
Συστήνεται για ενήλικες ηλικίας ≥60 ετών ανεξάρτητα αν αναφέρεται προηγούμενο επεισόδιο έρπητα ζωστήρα ή άτομα <60 ετών με συνοσηρότητες
Εμβολιασμοί και Σακχαρώδης Διαβήτης Τύπου 1 και 2
Τα άτομα με ΣΔ γενικά, κινδυνεύουν για περισσότερες και βαρύτερες επιπλοκές, ιδίως αυτοί που εμφανίζουν συνοσηρότητες (πχ. Καρδιακή η νεφρική ανεπάρκεια, παχυσαρκία, ΧΑΠ, κλπ.).
Απορύθμιση και αύξηση επιπέδων σακχάρου αίματος κατά την διάρκεια της λοιμώξεως, είναι συνήθης και μπορεί να δημιουργήσει σοβαρά προβλήματα στα άτομα που θεραπεύονται με ινσουλίνη.
Για τα ινσουλινοθεραπευόμενα άτομα ιδίως, η και όσους έχουν μαζί με τον ΣΔ συνοσηρότητες, επιβάλλεται εμβολιασμός και άμεση επικοινωνία με τον ιατρικό φορέα τους εάν γίνουν αντιληπτά συμπτώματα γρίπης, η οποιασδήποτε εμπύρετου κατάστασης.
Η πρόληψη λοιμώξεων με την χρήση εμβολιασμών, για τα άτομα με ΣΔ, είναι η μόνη ασφαλής, οικονομική και αποτελεσματική θεραπεία και προστασία από σοβαρές άμεσες η και μακροχρόνιες επιπλοκές στην υγεία τους.
Ο Δρ. Αντώνιος Λέπουρας είναι Διευθυντής Παθολογικής – Διαβητολογικής Κλινικής Διαβητολογικου Κέντρου Metropolital General
ΠΗΓΗ: ygeiamou.gr