OΥΡΙΚΗ ΑΡΘΡΙΤΙΔΑ (ΠΟΔΑΓΡΑ)…!!!

OΥΡΙΚΗ ΑΡΘΡΙΤΙΔΑ (ΠΟΔΑΓΡΑ).

Η Oυρική Aρθρίτιδα (Αγγλικά Gouty Arthritis, ή Gout) είναι πάθηση των αρθρώσεων, αποτέλεσμα εναπόθεσης σε αυτές κρυστάλλων Oυρικού μονονατρίου, λόγω υπερκορεσμού του αρθρικού υγρού σε ουρικό οξύ.

Αν και στην καθομιλουμένη λέγεται από παλιά «ποδάγρα» (αρχαία λέξη από το πους + άγρα = παγίδα για τα πόδια), η επιστημονική της ονομασία είναι «Υποτροπιάζουσα Οξεία ή Χρόνια Κρυσταλλογενής Αρθρίτιδα περιφερικών αρθρώσεων»

Βιοχημεία του Ουρικού Οξέος και Ουρική Αρθρίτιδα

Παραμελημένη Ουρική αρθρίτις χεριών, Φωτο:

Το Ουρικό οξύ είναι το τελικό προϊόν του μεταβολισμού των Νουκλεϊνικών Οξέων και συγκεκριμένα των Πουρινών, που αποτελούν τα δομικά συστατικά του γενετικού υλικού όλων των κυττάρων μας. Σχεδόν το 1/3 των πουρινών πού υπάρχουν στο σώμα μας προέρχονται από εξωγενή χορήγηση από τη διατροφή, ενώ τα 2/3 από την ενδογενή παραγωγή. Οι φυσιολογικές τιμές του ουρικού οξέος του αίματος είναι 3,5-7,2 mg/dL στους άνδρες, 2,6-6,0 mg/dL για τις γυναίκες, και 2,0-5,5 mg/dL για τα παιδιά.

Θεωρείται ότι όταν το ουρικό οξύ ξεπεράσει τα 7mg/dL (υπερουριχαιμία, hyperuricaemia), επέρχεται κορεσμός, με αποτέλεσμα να δημιουργούνται άλατα, τα οποία με τη μορφή κρυστάλλων (κρύσταλλοι ουρικού μονονατρίου), να καθιζάνουν και να εναποτίθενται στο αρθρικό υγρό, στα άλλα ανατομικά μόρια της άρθρωσης και σε άλλους ιστούς.

Αποτέλεσμα της καθίζησης αυτής, είναι η πρόκληση φλεγμονής (αρθρίτιδας). Αθροίσεις τέτοιων κρυστάλλων, ονομάζονται ουρικοί τόφοι και είναι αρκετά μεγάλοι ώστε να είναι ορατοί σε ακτινογραφίες ή να είναι αισθητοί ως υποδόρια μορφώματα. Η οξεία ουρική αρθρίτιδα συνήθως εκδηλώνεται μετά από ένα πλούσιο και «βαρύ» δείπνο και μετά από μεγάλη κατανάλωση αλκοόλ και εμφανίζεται ξαφνικά.

Η νόσος συχνά προσβάλει υπέρβαρους άνδρες άνω των 40 ετών, χωρίς να αποκλείονται και άλλες ηλικίες. Σε μερικές περιπτώσεις oξείας ουρικής αρθρίτιδας, η τιμή του ουρικού οξέος μπορεί να είναι φυσιολογική. Αυτό εξηγείται ως εξής: για κάποιο λόγο δημιουργείται υψηλή τιμή ουρικού οξέος αίματος (peak), η οποία σε συνδυασμό με εκλυτικούς παράγοντες, προκαλεί οξεία ουρική αρθρίτιδα.

Μετά από επαρκή όμως ενυδάτωση, επέρχεται μείωση τιμών του ουρικού οξέος, οπότε την επόμενη ή μεθεπόμενη ημέρα οι τιμές είναι φυσιολογικές. Στο μεταξύ η ουρική αρθρίτιδα συνεχίζει να υπάρχει. Στατιστικά, το 30% των ασθενών με οξεία ουρική αρθρίτιδα έχει φυσιολογικό ουρικό οξύ αίματος.

Επιδημιολογία – Στατιστική

Η Ουρική αρθρίτιδα είναι μια συχνή φλεγμονώδης πάθηση των αρθρώσεων. Είναι πλέον συχνή τους άνδρες παρά στις γυναίκες. Η αναλογία ανδρών – γυναικών είναι 5:1, ενώ εμφανίζει τη μεγαλύτερη συχνότητά της μετά την πέμπτη δεκαετία της ζωής. Στην Ελλάδα η συχνότητα της παθήσεως (επιπολασμός), βρέθηκε στο επίπεδο του 4,7‰ των ενηλίκων σε πανελλήνια επιδημιολογική έρευνα για τις ρευματικές παθήσεις που πραγματοποιήθηκε από το Ελληνικό Ίδρυμα Ρευματολογικών Ερευνών.

Παθολογική Φυσιολογία της Ουρικής Αρθρίτιδος (Gout)

Οξεία Ποδάγρα

Ουρική νόσος (Αγγλικά Gout = γκάουτ, Γερμανικά Gicht= γκιχτ), ονομάζεται το σύνολο των κλινικών, εργαστηριακών και ιστολογικών διαταραχών, πού οφείλονται σε διαταραχή του μεταβολισμού η οποία έχει ως αποτέλεσμα την Υπερουριχαιμία και την εναπόθεση κρυστάλλων ουρικού Νατρίου στους ανθρώπινους ιστούς. Ακριβής μονολεκτική απόδοση του Αγγλικού όρου Gout στα Ελληνικά δεν υπάρχει, πλην του παλαιού αρχαίου όρου «ποδάγρα» ο οποίος όμως έχει σχεδόν καταργηθεί ως αδόκιμος. Συνεπώς πρέπει να χρησιμοποιείται ο σωστός όρος Ουρική Νόσος. Ο όρος Ουρική Αρθρίτιδα δεν είναι πάντα επιτυχής, διότι μπορεί να έχουμε Ουρική Ελυτρίτιδα, οπότε δεν υπάρχει αρθρίτις .
Ποιες αρθρώσεις προσβάλλει: H Oυρική Aρθρίτιδα (αγγλικά Gouty Αrthritis), είναι φλεγμονώδης αρθρίτιδα, οφειλόμενη σε εναπόθεση κρυστάλλων Ουρικού Νατρίου, σε μία ή περισσότερες αρθρώσεις, ενίοτε όμως και σε παρααρθρικά μαλακά μόρια (θύλακοι, τένοντες, έλυτρα, κλπ). Η συνηθέστερη άρθρωση που προσβάλλεται είναι η Πρώτη Μεταταρσιοφαλαγγική στο πόδι (παλαιά ονομασία «Ποδάγρα»), και ακολουθούν κατά σειρά συχνότητας η Ποδοκνημική Άρθρωση, οι Μεταταρσιοφαλαγγικές αρθρώσεις των ποδιών,οι Μεσοφαλαγγικές Αρθρώσεις των Χεριών, τα Γόνατα, οι αγκώνες (ορογονοθυλακίτις του ωλεκράνου, κλπ). Η αρθρίτιδα της Μεσοφαλαγγικής αρθρώσεως (ΦΦ) στο μεγάλο δάκτυλο του ποδιού ΔΕΝ είναι Oυρική Aρθρίτιδα, αλλά οστεοαρθρίτιδα ή θυλακίτις της κεφαλής μεταταρσίου .
Ποια όργανα προσβάλλει η ουρική νόσος (Gout): Η Υπερουριχαιμία, έχει και άλλες επιπτώσεις πέραν της προσβολής αρθρώσεων. Μπορεί να προσβάλλει τα εξής όργανα: Καρδιά: Εναπόθεση ουρικών αλάτων (τόφοι) μπορεί να γίνει επί βαλβίδας τής καρδιάς, και να προκαλέσει φύσημα, ενώ εναπόθεση τόφου στα στεφανιαία αγγεία μπορεί να προκαλέσει έμφραγμα του μυοκαρδίου. Νεφρά: Η υπερουριχαιμία μπορεί να οδηγήσει σε δημιουργία λίθων ουρικού νατρίου στα νεφρά (ουρόλιθοι) αλλά και σε νεφρική ανεπάρκεια . Μυοσκελετικό: Η υπερουριχαιμία πέραν της ουρικής αρθρίτιδος, στο μεγάλο δάκτυλο, στα γόνατα, στα χέρια, κλπ, μπορεί να εκδηλώσει ουρική τενοντοελυτρίτιδα, ιδίως στους εκτείνοντες τένοντες τού άκρου ποδός, ενώ στους αγκώνες προκαλεί την γνωστή κύστη ωλεκράνου (ορογονοθυλακίτιδα ωλεκράνου). Θυλακίτιδα επίσης προκαλεί στο γόνατο και στην φτέρνα.

Αιτιολογία Ουρικής Αρθρίτιδας

Το αίτιο που προκαλεί την ουρική αρθρίτιδα είναι η αύξηση του ουρικού οξέος αίματος (Υπερουριχαιμία). Αυτή, μπορεί να είναι (Α) Πρωτοπαθής (ιδιοπαθής) Υπερουριχαιμία και (Β) Δευτεροπαθής Υπερουριχαιμία. Οι παράγοντες που ευνοούν την καθίζηση των κρυστάλλων του ουρικού μονονατρίου στις αρθρώσεις και την πρόκληση της ουρικής αρθρίτιδας είναι: Αυξημένη πρόσληψη πουρινών με την τροφή, δηλαδή αυξημένη κατανάλωση εντοσθίων, μικρών ζώων, θαλασσινών, προϊόντων κυνηγίου κ.α. Αυξημένη κατανάλωση αλκοόλ. Αυξημένη ανακύκλωση πυρηνοπρωτεϊνών που συμβαίνει σε ορισμένα αιματολογικά νοσήματα όπως λεμφώματα, λευχαιμίες, αιμολυτικές αναιμίες καθώς και σε άλλα νοσήματα όπως ψωρίαση. Ύπαρξη γενετικών ανωμαλιών ενζύμων, που συμμετέχουν στο μεταβολισμό του ουρικού οξέος (π.χ. σύνδρομο Lesch-Nyhan). Ως πρός τα είδη Υπερουριχαιμίας, ισχύουν τα εξής:

(Α) Πρωτοπαθής (Ιδιοπαθής) Υπερουριχαιμία: Είναι αυτή όπου δεν διαπιστώνεται το αίτιο. Μπορεί να οφείλεται σε Ελαττωμένη αποβολή του ουρικού οξέος από τους νεφρούς: Νεφρική βλάβη. Διάφορα φάρμακα. Καταστάσεις που προκαλούν μείωση του PH των ούρων. Καταστάσεις οξέωσης (διαβητική, γαλακτική, νηστεία). Όλες οι καταστάσεις που αναφέρθηκαν, προκαλούν υπερουριχαιμία, (αύξηση της τιμής του ουρικού οξέος στο αίμα). Παραδόξως, υπάρχουν ασθενείς με αυξημένες τιμές ουρικού οξέος αίματος, που δεν αναπτύσσουν ποτέ ουρική αρθρίτιδα. Το αίτιο της Πρωτοπαθούς ουρικής αρθρίτιδας φαίνεται να είναι η μερική ή πλήρης (σύνδρομο Lesh-Nyhan) έλλειψη του ενζύμου ΗGPRT (υποξανθίνη-γουανίνη-φωσφο-ριβόζυλο-τρανσφεράση) το οποίο μετατρέπει την Υποξανθίνη σε Ινοσινικό οξύ. Η Πρωτοπαθής υπερουριχαιμία μπορεί να είναι: (α) Ιδιοπαθής, (β) Επί Συνδρόμου Lesch-Nyhan (το οποίο οφείλεται σε πλήρη έλλειψη του αναφερθέντος ενζύμου). (γ) Νόσος Εναποθέσεως Γλυκογόνου (Glycogen Storage Disease), (δ) Ιδιοπαθής Ανεπάρκεια Νεφρικής Κάθαρσης Ουρικού οξέος. Εκδηλώνεται είτε είτε μετά από διαιτητικές παρεκτροπές, είτε και σε επιτρεπτό διαιτολόγιο (ενδογενής). Στην περίπτωση αυτή, ΔΕΝ υποχωρεί μόνο με την ειδική δίαιτα.
(Β) Δευτεροπαθής υπερουριχαιμία: Είναι αυτή που προκαλείται από άλλο νόσημα. Παρατηρείται σε δύο μεγάλες κατηγορίες νοσημάτων: Νοσήματα με αυξημένο καταβολισμό και εναλλαγή πουρινών (Purine turnover): Μυελοϋπερπλαστικά νοσήματα Λευχαιμία, Υπερερυθραιμία, Λεμφοϋπερπλαστικά νοσήματα, Λέμφωμα, Λεμφοκοκκίωμα, Καρκινώματα και σαρκώματα, Xρόνιες αιμολυτικές αναιμίες, Λήψη Κυτταροστατικών φαρμάκων (Cytotoxic drugs), Ψωρίαση, Ψωριασική Αρθροπάθεια, Σαρκοειδική Αρθροπάθεια, κλπ. Νοσήματα με μείωση νεφρικής κάθαρσης Ουρικού οξέος: Εσωτερικά οργανικά νοσήματα των νεφρών (Χρόνια Νεφρική Ανεπάρκεια, κλπ), Λειτουργική μείωση της σπειραματικής διήθησης Ουρικού Οξέος.

Κλινική εικόνα της οξείας ουρικής αρθρίτιδας

Οξεία ουρική αρθρίτιδα της ποδοκνημικής.

Εναρξη: Η έναρξη είναι ύπουλη, χωρίς καμία προειδοποίηση. Συμβαίνει συχνά οξεία ουρική αρθρίτιδα ενώ το ουρικό οξύ αίματος είναι φυσιολογικό. Παράγοντες που ευνοούν την εμφάνιση της κρίσης είναι ένα πλούσιο γεύμα, μεγάλη κατανάλωση οινοπνεύματος, κάποια εμπύρετη λοίμωξη, σωματικό ή ψυχολογικό stress, χειρουργική επέμβαση, άλλη σοβαρή νοσηρή κατάσταση, σωματική άσκηση, καταπόνηση της αρθρώσεως, τραύμα, αιμορραγία κ.α. Συνήθως η προσβολή εμφανίζεται νύχτα και αφορά μία άρθρωση. Τα συμπτώματα είναι:

Πόνος στην άρθρωση που προσεβλήθη,
Οίδημα, με επέκταση στη διπλανή περιοχή
Ευαισθησία,και δυσκαμψία
Τοπικό αίσθημα θερμότητας, και στιλπνότητα δέρματος
Έντονη ερυθρότητα του δέρματος πάνω από την προσβεβλημένη άρθρωση και
Ορισμένες φορές χαμηλή πυρετική κίνηση ή και υψηλός πυρετός.

Αρθρώσεις προσβαλόμενες: Συχνότερα προσβάλλεται η μεταταρσοφαλαγγική άρθρωση του μεγάλου δακτύλου στο πόδι (“ποδάγρα”). Μπορούν όμως να προσβληθούν: ο αστράγαλος, το γόνατο, ο καρπός, τα δάκτυλα, κλπ. Όπως καταλαβαίνουμε, πρόκειται για οξεία μονοαρθρίτιδα. Η προσβολή διαρκεί λίγες ημέρες και υποχωρεί χωρίς να προκαλέσει μόνιμη βλάβη στην άρθρωση. Συνήθως με την υποχώρηση, παρατηρείται απολέπιση του δέρματος, αντίστοιχα προς την προσβεβλημένη περιοχή. Αν όμως ο ασθενής δεν λάβει προφύλαξη, οι επανειλημμένες προσβολές, μπορεί να αφορούν περισσότερες αρθρώσεις και να προκληθεί μόνιμη διαταραχή της λειτουργίας τους και παραμορφώσεις. Παραμελημένη Τοφώδης Ουρική αρθρίτις στα δάκτυλα των χεριών, οδήγησε σε μόνιμη αγκύλωση ορισμένων αρθρώσεων σε ασθενή, παρά τη θεραπεία. Η Ουρική Ελυτρίτις (Gouty Synovitis) είναι μια συχνή φλεγμονώδης αντίδραση των ελύτρων των τενόντων ιδίως του άκρου ποδός, η οποία οφείλεται σε ερεθισμό τους από εναπόθεση αλάτων ουρικού νατρίου, μετά από υπερουριχαιμία. Μια άλλη εντόπιση ουρικής ελυτρίτιδος είναι οι εκτείνοντες τένοντες του καρπού. Η ουρική ελυτρίτις ΔΕΝ είναι απαραίτητο να συνυπάρχει με ουρική αρθρίτιδα.Η Ουρική θυλακίτις (Gouty Bursitis) είναι μια συχνότατη φλεγμονή των παρααρθρικών θυλάκων διαφόρων αρθρώσεων, από τη δράση των αλάτων ουρικού νατρίου. Συχνές εντοπίσεις είναι η oρογονοθυλακίτις του ωλεκράνου του αγκώνος, η προεπιγονατιδική θυλακίτιδα, η θυλακίτιδα του έξω σφυρού της ποδοκνημικής, κλπ. Εκλυτικοί παράγοντες οξείας ουρικής αρθρίτιδας είναι η μυοσκελετική καταπόνηση, οι διαιτολογικές παρεκτροπές δηλαδή πολυφαγία ανεξαρτήτως είδους φαγητών (ιδίως κρέας, κλπ) και καρυκευμάτων, η κατάχρηση οινοπνευματωδών ποτών (αλκοόλ), η αφυδάτωση, η καταπόνηση και οι συνδυασμοί των ανωτέρω.

Διάγνωση της ουρικής αρθρίτιδας

Η διάγνωση της ουρικής αρθρίτιδας γίνεται με τα κριτήρια της American Rheumatism Association του 1991. Η διάγνωση τίθεται αν υπάρχει θετικό ένα από τα Α, Β, Γ κριτήρια. Αυτά είναι:

Α. Παρουσία χαρακτηριστικών κρυστάλλων ουρικού μονονατρίου στο αρθρικό υγρό ή
Β. Ύπαρξη τόφου που αποδεδειγμένα με χημική ανάλυση ή με εξέταση υλικού σε μικροσκόπιο πολωμένου φωτός περιέχει κρυστάλλους ουρικού μονονατρίου ή
Γ. Παρουσία έξι (6) από τα ακόλουθα δώδεκα (12) κλινικά, εργαστηριακά και ακτινολογικά χαρακτηριστικά:

Περισσότερες από μία προσβολές οξείας αρθρίτιδας.
Ανάπτυξη του μέγιστου της φλεγμονής εντός μιας ημέρας.
Προσβολές μονοαρθρίτιδας.
Ερυθρότητα της αρθρώσεως (αντικειμενικό εύρημα).
Επώδυνη ή διογκωμένη η πρώτη μεταταρσιοφαλαγγική άρθρωση.
Ετερόπλευρη προσβολή της πρώτης μεταταρσιοφαλαγγικής αρθρώσεως.
Ετερόπλευρη προσβολή των αρθρώσεων της ποδοκνημικής ή του ταρσού.
Ύποπτος τόφος.
Υπερουριχαιμία > 7mg/dL
Ασύμμετρη διόγκωση μέσα σε μία άρθρωση (ακτινογραφικώς).
Υποφλοιώδης κύστεις χωρίς διαβρώσεις (ακτινογραφικώς).
Αρνητική καλλιέργεια του αρθρικού υγρού για μικροοργανισμούς κατά την διάρκεια της φλεγμονώδους προσβολής της αρθρώσεως.

Το ιστορικό και τα κλινικά χαρακτηριστικά θέτουν συχνά εύκολα τη διάγνωση της Ουρικής Αρθρίτιδας. Η τιμή του ουρικού οξέος αίματος μπορεί να είναι αυξημένη. Είναι δυνατόν όμως να είναι φυσιολογική, στο 30% των περιπτώσεων. Ο προσδιορισμός του ουρικού οξέος στα ούρα του 24ώρου, θα δείξει αν η υπερουριχαιμία του ασθενούς οφείλεται σε αυξημένη παραγωγή ή ελαττωμένη αποβολή του. Η μέτρηση δεν πρέπει να γίνεται στη φάση της οξείας προσβολής. Η απόδειξη της διάγνωσης τίθεται με ανεύρεση των χαρακτηριστικών κρυστάλλων ουρικού μονονατρίου, στο αρθρικό υγρό που ελήφθη με παρακέντηση της άρθρωσης, αφού αυτό εξεταστεί σε μικροσκόπιο πολωμένου φωτός. Είναι δυνατόν να υπάρχει αύξηση των λευκών αιμοσφαιρίων. Οι απλές ακτινογραφίες, σπάνια εμφανίζουν παθολογικά ευρήματα, συνήθως στις χρόνιες μορφές. Η εντυπωσιακή και εντός 24 ωρών, ανταπόκριση στη χορήγηση κολχικίνης, θεωρείται από ορισμένους διαγνωστικό κριτήριο. Η Χρόνια Τοφώδης Ουρική Αρθρίτιδα είναι το αποτέλεσμα μακροχρόνιας συνήθως υπερουριχαιμίας, με συχνές προσβολές και εναπόθεση ουρικών τόφων που προκαλούν παραμόρφωση της άρθρωσης και δυσλειτουργία της. Συναντιέται ενίοτε στα χέρια, τα δάκτυλα και τα γόνατα.

Εργαστηριακός Έλεγχος

Η επίμονη υπερουριχαιμία πρέπει να διερευνάται διαφοροδιαγνωστικώς, με τα εξής:

Πλήρη κλινική εξέταση.
Ακτινογραφία θώρακος,& Ν.Ο.Κ., ή Υπερηχογράφημα νεφρών, για αποκλεισμό Νεφρολιθίασης
Εξετάσεις Αίματος: Γενική αίματος, ΤΚΕ, CRP, RF–RaTest, URE, CRE, URCA.
Εξετάσεις Ούρων: Γενική ούρων, και Oυρικό Oξύ Oύρων 24ώρου.
Σημείωση: Το ουρικό οξύ αίματος (URCA), πρέπει να ελέγχεται τουλάχιστον κάθε 3-6 μήνες.

Θεραπεία οξείας κρίσης ουρικής αρθρίτιδας

Η θεραπεία της οξείας κρίσης Ουρικής Αρθρίτιδας περιλαμβάνει τις εξής μεθόδους:

(α) Διαιτολόγιο, Ενυδάτωση, Γενικά μέτρα και μέτρα τοπικής εφαρμογής για την οξεία κρίση.
(β) Φάρμακα σε από του στόματος χορήγηση: Κολχικίνη (χορηγείται συνήθως για μία ημέρα, ένα δισκίο 1mg ανά 4-6 ώρες και στοπ) + Μη στεροειδή Αντιφλεγμονώδη Φάρμακα (γιά 10 μέρες).
(γ) Θεραπεία με από του στόματος με Κορτικοστεροειδή φάρμακα ή με ενδαρθρική ένεση. Η λύση αυτή είναι και η μοναδική επιτρεπόμενη σε ασθενείς με Υπερουριχαιμία + Ουρική αρθρίτιδα + Χρόνια Νεφρική ανεπάρκεια .
(δ) Αλλοπουρινόλη: Κατά κανόνα, στην οξεία φάση της ουρικής αρθρίτιδας, δεν επεμβαίνουμε θεραπευτικά στην τιμή του ουρικού οξέος χορηγώντας Αλλοπουρινόλη (Zyloric). Αυτό, γιατί – κατά μία άποψη – οι απότομες μεταβολές στη συγκέντρωσή του, μπορούν να προκαλέσουν αύξηση της καθίζησης των κρυστάλλων του στην άρθρωση. Έτσι, αν ο ασθενής δεν λαμβάνει ήδη φάρμακο με Αλλοπουρινόλη (Ζyloric) για τη μείωση του ουρικού οξέος, δεν το χορηγούμε πριν περάσει η οξεία προσβολή. Εάν το λαμβάνει ήδη και επισυμβεί κρίση ουρικής αρθρίτιδος – κατά μία άποψη – το Zyloric πρέπει να διακοπεί προσωρινά αλλά άλλοι ειδικοί δεν συνιστούν διακοπή. Η άποψη του Χαράλαμπου Γκούβα είναι να χορηγείται η Αλλοπουρινόλη, από την τρίτη μέρα της Οξείας κρίσης, μετά τη δράση και την διακοπή χορήγησης της Κολχικίνης. Με την μέθοδο αυτή δεν υπήρξε ποτέ υποτροπή, σε τουλάχιστον 300 περιστατικά Οξείας Ουρικής αρθρίτιδος.

Οδηγίες: Χρειάζεται ανάπαυση της αρθρώσεως (περιορισμός βάδισης), κρύα επιθέματα, φάρμακα αντιφλεγμονώδη, κολχικίνη, κλπ. Τα παπούτσια πρέπει να έχουν σκληρό πάτο, ώστε να προστατεύουν την 1η μεταταρσιοφαλαγγική άρθρωση του μεγάλου δακτύλου από επώδυνες κινήσεις. Αν πρόκειται για ουρική αρθρίτιδα άλλης αρθρώσεως, επιβάλλεται ακινητοποίησή της, είτε με ανάπαυση είτε με νάρθηκα. Απαγορεύεται το ζεστό λουτρό του ποδιού, και το μασάζ στην οξεία κρίση. Χρειάζεται διαιτολόγιο υπερουριχαιμίας και λήψη πολλών υγρών (2-3 λίτρα) θεωρούνται απαραίτητα. Στην οξεία κρίση συνιστάται επαρκής πρόσληψη υδατανθράκων από ψωμί, δημητριακά, ρύζι, ζυμαρικά, όπως επίσης λαχανικά και φρούτα. Το αλκοόλ απαγορεύεται παντελώς. Από απόψεως φαρμάκων, στην οξεία κρίση ουρικής αρθρίτιδας χορηγούνται αναλγητικά (όχι ασπιρίνη, γιατί μπορεί να επιδεινώσει τη κρίση), Κολχικίνη (Colchicine) σε συχνές δόσεις μέχρι την υποχώρηση των συμπτωμάτων ή την εμφάνιση ανεπιθύμητων ενεργειών (διάρροιες, κοιλιακός πόνος) και μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα για 10 ημέρες . Σπάνια χρειάζονται κορτικοειδή, σε τοπική χρήση με ένεση ενδαρθρική για τους ασθενείς που δεν ανταποκρίνονται στα προηγούμενα. Χρειάζεται ανάπαυση της αρθρώσεως (περιορισμός βάδισης), κρύα επιθέματα, κλπ. Στην οξεία κρίση χορηγείται κολχικίνη (Colchicine) 1mg, ένα δισκίο ανά δύο ώρες για 5 συνολικά δισκία (1 ημέρα θεραπεία). Πρέπει να διακόπτεται αν παρουσιασθεί ναυτία, εμετός, ή διάρροια. Σε ήπιες κρίσεις η κολχικίνη μπορεί να χορηγηθεί σε μικρότερες δόσεις (Πχ 1Χ3). Χορηγούνται επίσης και αντιφλεγμονώδη μη στεροειδή φάρμακα (πχ Rantudal®, Movatec®, Celebrex®, Feldene®, Voltaren®,Arcoxia 120mg, κλπ) για διάρκεια της 10 ημερών. Στην οξεία κρίση προς αποφυγή των φαρμάκων από του στόματος, μπορεί να γίνει θεραπεία με ενδαρθρική ένεση Celestone Chronodose® ή Kenacort® μαζί με Xylocaine στην μεταταρσιοφαλαγγική άρθρωση του ποδός. Έχει θεαματικά αποτελέσματα αυθημερόν, αλλά είναι αρκετά επώδυνη για 30 δευτερόλεπτα

Πρόληψη των υποτροπών ουρικής αρθρίτιδας

Ουρικό Οξύ Ούρων 24ώρου

Η πρόληψη των υποτροπών Οξείας Ουρικής Αρθρίτιδας, γίνεται με ειδικό διαιτολόγιο, με αποφυγή κάποιων βλαπτικών παραγόντων, με πολλά νερά, και με φάρμακα που αναστέλλουν την παραγωγή Ουρικού Οξέος ή αυξάνουν την αποβολή του διά των ούρων. Οι εκλυτικοί παράγοντες γιά κρίσεις Ουρικής Αρθρίτιδας είναι η υπερφαγία, το λανθασμένο διαιτολόγιο, η κατάχρηση αλκοόλ, η αφυδάτωση και η καταπόνηση των αρθρώσεων. Η παχυσαρκία είναι επίσης εκλυτικός παράγων. Η νηστεία και η αφυδάτωση επίσης είναι εκλυτικοί παράγοντες. Επίσης κάποια φάρμακα προκαλούν υπερουριχαιμία . Μέχρι σήμερα (2010 είναι διαθέσιμα στήν Ιατρική τα εξής φάρμακα γιά την αντιμετώπιση και πρόληψη της Ουρικής αρθρίτιδας

(1) Το φάρμακο Αλλοπουρινόλη (Allopurinol, ZYLORIC®, SOLURIC®, ZYLAPUR®) είναι αναστολέας της Ξανθινοξειδάσης και μειώνει την παραγωγή Ουρικού Οξέος, συνεπώς μειώνει τα επίπεδα αυτού στό αίμα. Η δοσολογία του κυμαίνεται από 100-900mg ημερησίως, η συνήθης δόση ημέρας είναι 300mg. Δυστυχώς σε μερικούς ασθενείς προκαλεί παρενέργειες (πχ αλλεργία) ή δεν είναι δραστικό. Χρόνια φαρμακευτική θεραπεία πρόληψης υποτροπών της ουρικής αρθρίτιδας με το φάρμακο Allopurinol ZYLORIC® χρειάζονται μόνο οι εξής ομάδες ασθενών:

Η απλή ασυμπτωματική υπερουριχαιμία, ΔΕΝ απαιτεί θεραπεία με ZYLORIC, παρά μόνο σε ορισμένες περιπτώσεις ασθενών.
Αυτοί πού το ουρικό οξύ ούρων 24ώρου ξεπερνάει τα 800mg/24ώρες (υπερπαραγωγή και υπερέκκριση ουρικού οξέος).
Αυτοί πού έχουν συχνά επεισόδια ουρικής αρθρίτιδας (πάνω από 3-4 το χρόνο).
Αυτοί πού έχουν μόνιμες παραμορφώσεις αρθρώσεων ή τόφους.
Αυτοί πού παρουσιάζουν ουρολιθίαση ή άλλες νεφρικές εκδηλώσεις (Πχ Νεφρική ανεπάρκεια).

(2) Προβενεσίδη: Το ουρικοαπεκκριτικό φάρμακο Probenecid (Benemid®), διευκολύνει την αποβολή Ουρικού Οξέος από τα ούρα. Η δοσολογία του είναι 500-2000mg ημερησίως. Δεν χορηγείται ποτέ σε οξεία κρίση ουρικής αρθρίτιδας. Χορηγείται για την πρόληψη των υποτροπών. Η ένδειξη χορηγήσεώς του (Probenecid) Benemid® τίθεται όταν υπάρχει υπερουριχαιμία και επιπλέον το αποτέλεσμα μέτρησης ουρικού οξέος σε 24ωρη συλλογή ούρων, είναι κάτω από 500mg , πού δηλώνει υπο-έκκριση. Εάν η υπερουριχαιμία (>9mg/dL) συνδυάζεται με αποτέλεσμα ούρων πάνω από 800mg, αυτό δηλώνει υπερπαραγωγή και υπερέκκριση, οπότε χρειάζεται απλώς χορήγηση Allopurinol (Zyloric®). Η δοσολογία της Προβενεσίδης αρχίζει με 500mg ημερησίως και μπορεί να αυξηθεί παρακολουθώντας το Ουρικό Οξύ αίματος και Ουρικό Οξύ Ούρων 24ώρου.
(3) Κολχικίνη: Το παλαιότατο φάρμακο Κολχικίνη (Colchicine®), εμποδίζει την συγκέντρωση κρυστάλλων Ουρικού Νατρίου εντός των αρθρώσεων. Πέραν της χρήσης του στήν οξεία κρίση, χορηγείται και γιά πρόληψη υποτροπών, σε δόση 1mg ημερησίως.
(4) Φεμπουξοστάτη: Ενα νέο φάρμακο είναι το Febuxostat (Στην Ελλάδα κυκλοφόρησε το έτος 2010, με το εμπορικό όνομα ADENURIC/Menarini). Πρόκειται γιά εκλεκτικό αναστολέα της Ξανθινοξειδάσης και δρά παρόμοια με την Αllopurinol. Εχει χαμηλότερο ποσοστό αλλεργιών από την Αλλοπουρινόλη και σε περιπτώσεις όπου η Αλλοπουρινόλη δεν επιτυγχάνει το θεραπευτικό στόχο μείωσης του Ουρικού οξέος κάτω από τα 6mg/dL. Θα φανεί πολύ χρήσιμο σε περιπτώσεις όπου υπάρχει αλλεργία στό Allopurinol. Η δοσολογία του είναι 80-120 mg ημερησίως.
(5) Το φάρμακο ANTURAN/Geigy (Sulphinpyrazone) Tabs 200mg: Αρχικά 100mg. Δόση συντήρησης: 200mg. ΔΕΝ κυκλοφορεί πλέον στό εμπόριο.
(6) Το φάρμακο DESURIC/ Sanofi (Benzbromarone): Tabs 100mg. Δοσολογία 100-200mg το 24ωρο. ΔΕΝ κυκλοφορεί πλέον στό εμπόριο

Διαιτολόγιο ασθενών με Ουρική Αρθρίτιδα

class=”magnify”>

Διαιτολόγιο Υπερουριχαιμίας κατά W.Kelley, 1989

Πρέπει να αποφεύγονται τα εξής φαγητά (περιεχόμενες πουρίνες σε mg%g)

Αυγοτάραχο ρέγγας Ταραμοσαλάτα) 484 mg%g,
Κρέας μικρών ζώων (κατσικάκι, αρνάκι, μοσχαράκι, 450 mg%g,
Εντόσθια ζώων: Πάγκρεας, νεφρά, συκώτι (=κοκορέτσι) 426 mg%g,
Μπύρα (μαγιά) 400 mg%g,
Eκχύλισμα (σάλτσα) κρέατος 356 mg%g,
Σαρδέλες 234 mg%g,
Μαρίδες 168 mg%g,
Μύδια 154 mg%g,
Καπνιστά κρέατα 100 mg%g,
Θαλασσινά μαλάκια (σουπιές, χταπόδια, καλαμαράκια, κλπ) 80 mg%g,
Μπακαλιάρος, κολιός, σολομός, σκουμπρί, πέστροφα 70 mg%g,
Τα προϊόντα κυνηγίου: χήνα, πέρδικα, φασιανός, περιστέρι, γαλοπούλα 60 mg%g.

Βλάπτουν τα εξής τρόφιμα και ενέργειες

Βλάπτει η παχυσαρκία και η πολυφαγία. Χρειάζεται δίαιτα αδυνατίσματος σε παχύσαρκους. Η παχυσαρκία αποτελεί προδιαθεσικό παράγοντα για υποτροπές κρίσης ουρικής αρθρίτιδας^.
Βλάπτει η αφυδάτωση. Χρειάζονται πολλά νερά. Περίπου 4-5 λίτρα νερού την ημέρα^.
Βλάπτει η καταπόνηση. Χρειάζεται αποφυγή βαδίσματος όταν υπάρχουν κρίσεις ουρικής αρθρίτιδας^.
Βλάπτει η κατανάλωση αλκοολικών ποτών και μπαχαρικών^.
Βλάπτει το απότομο αδυνάτισμα χωρίς λήψη επαρκούς ποσότητας υγρών.
Η υπερκατανάλωση τροφίμων και ροφημάτων με προσθήκη φρουκτόζης, ενός σακχάρου, μπορεί να οδηγεί σε αύξηση των επιπέδων ουρικού οξέος στους άντρες, σύμφωνα με μία νέα μελέτη του Πανεπιστημίου Harvard, πάνω σε 4.073 άνδρες και γυναίκες .

Επιτρέπονται τα εξής τρόφιμα (Περιέχουν κάτω από 50mg %g πουρίνες):

Ο καφές, τα αναψυκτικά, το τσάι, το χαμομήλι, κακάο
Φρούτα, χυμοί φρούτων, λαχανικά, ντομάτα, όσπρια, μανιτάρια
Μεγάλα Ψάρια, κοτόπουλο, πάπια
Αποβουτυρωμένα γαλακτερά.
Ξηροί καρποί, Αυγά, Τα πολλά νερά..

Γ.Δ