Αυτοάνοσες ρευματικές παθήσεις.

Οι αυτοάνοσες ρευματικές παθήσεις, που λέγονται και νοσήματα του συνδετικού ιστού, είναι όχι μόνο οι σοβαρότερες ρευματικές παθήσεις, αλλά μερικές από αυτές είναι από τις βαρύτερες παθήσεις του ανθρώπου.

Με βάση τα ευρήματα της πρώτης πανελλήνιας επιδημιολογικής έρευνας για τις ρευματικές παθήσεις (Ελληνικά / Αγγλικά), που πραγματοποιήθηκε από το Ελληνικό Ίδρυμα Ρευματολογίας στο γενικό πληθυσμό της χώρας μας, 11‰ των ενηλίκων πάσχουν από κάποια αυτοάνοση ρευματική πάθηση.

Ποιες είναι οι αιτίες και πώς αναπτύσσονται οι αυτοάνοσες ρευματικές παθήσεις;

Πολλοί παράγοντες, όπως περιβαλλοντικοί, γενετικοί, ορμονικοί και ανοσολογικοί, εμπλέκονται στην αιτιοπαθογένεια των αυτοάνοσων ρευματικών παθήσεων, αλλά η ακριβής αιτιολογία τους δεν είναι γνωστή. Ωστόσο, είναι γνωστοί οι παθογενετικοί μηχανισμοί με τους οποίους αναπτύσσονται οι παθήσεις αυτές. Πρόκειται για παθολογικούς μηχανισμούς του ανοσοποιητικού συστήματος του ανθρώπου. Φυσιολογική αποστολή του ανοσοποιητικού συστήματος είναι να αναγνωρίζει και να ξεχωρίζει τα συστατικά του οργανισμού του ανθρώπου από τα ξένα και να προστατεύει τον οργανισμό από διάφορους βλαπτικούς περιβαλλοντικούς παράγοντες, όπως είναι π.χ. οι λοιμώδεις μικροοργανισμοί, αναπτύσσοντας ανοσιακές απαντήσεις κατά των παραγόντων αυτών με στόχο και τελικό αποτέλεσμα την εξουδετέρωσή τους. Στις αυτοάνοσες ρευματικές παθήσεις το ανοσοποιητικό σύστημα δεν αναγνωρίζει ως δικά του ορισμένα συστατικά του ίδιου του οργανισμού, που μπορεί να βρίσκονται μέσα ή έξω από τα κύτταρα ή πάνω στις κυτταρικές μεμβράνες. Αποτέλεσμα αυτής της μη αναγνώρισης είναι η ανάπτυξη ανοσιακών απαντήσεων εναντίον αυτών των συστατικών, η πρόκληση βλαβών στα κύτταρα, στους ιστούς και στα όργανα που περιέχουν αυτά τα συστατικά και τελικά η ανάπτυξη των αυτοάνοσων ρευματικών παθήσεων.

Ποιες είναι οι αυτοάνοσες ρευματικές παθήσεις;

Στις αυτοάνοσες ρευματικές παθήσεις περιλαμβάνονται:

• Ρευματοειδής αρθρίτιδα
• Σύνδρομο Sjögren
• Συστηματικός ερυθηματώδης λύκος
• Συστηματική σκλήρυνση
• Πολυμυοσίτιδα – Δερματομυοσίτιδα
• Ρευματική πολυμυαλγία
• Νεανική ιδιοπαθής αρθρίτιδα
• Σύνδρομο επικάλυψης νοσημάτων του συνδετικού ιστού
• Μεικτή νόσος του συνδετικού ιστού
• Μη διαφοροποιημένη νόσος του συνδετικού ιστού
• Νόσος του Still των ενηλίκων
• Αντιφωσφολιπιδικό σύνδρομο
• Αγγειίτιδες

13.1  Αγγειίτιδες αρτηριών μεγάλου μεγέθους

• Κροταφική αρτηρίτιδα
• Αρτηρίτιδα Takayasu

13.2  Αγγειίτιδες αρτηριών μεσαίου μεγέθους 

• Οζώδης πολυαρτηρίτιδα
• Νόσος Kawasaki

13.3  Αγγειίτιδες αγγείων μικρού μεγέθους (αρτηριδίων, τριχοειδών και φλεβιδίων)

• Κοκκιωμάτωση με πολυαγγειίτιδα (Κοκκιωμάτωση Wegener)
• Ηωσινοφιλική κοκκιωμάτωση με πολυαγγειίτιδα (Σύνδρομο Churg-Strauss)
• Μικροσκοπική πολυαγγειίτιδα
• Αγγειίτιδα IgA (Πορφύρα Henoch-Schönlein)
• Κρυοσφαριναμική αγγειίτιδα
• Υποσυμπληρωματαιμική κνιδωτική αγγειίτιδα
• Δερματική λευκοκυτταρική αγγειίτιδα

13.4  Αγγειίτιδες αγγείων ποικίλου μεγέθους

• Νόσος Αδαμαντιάδη-Behcet
• Σύνδρομο Cogan

13.5  Αγγειίτιδες ενός οργάνου

• Δερματική αγγειίτιδα μικρού μεγέθους αγγείων
• Πρωτοπαθής αγγειίτιδα κεντρικού νευρικού

13.6  Αγγειίτιδες σχετιζόμενες με συστηματική νόσο

• Αγγειίτιδα σχετιζόμενη με συστηματικό ερυθηματώδη λύκο 
• Αγγειίτιδα σχετιζόμενη με ρευματοειδή αρθρίτιδα
• Αγγειίτιδα σχετιζόμενη με σαρκοείδωση

13.7  Αγγειίτιδες σχετιζόμενες με πιθανή αιτιολογία

• Αγγειίτιδα σχετιζόμενη με φάρμακο (π.χ. υδραλαζίνη)
• Αγγειίτιδα σχετιζόμενη με τον ιό της ηπατίτιδας C
• Αγγειίτιδα σχετιζόμενη με τον ιό της ηπατίτιδας B
• Αγγειίτιδα σχετιζόμενη με κακόηθες νεόπλασμα
• Αγγειίτιδα σχετιζόμενη με σύφιλη

Από τα ευρήματα της πρώτης πανελλήνιας επιδημιολογικής έρευνας για τις ρευματικές παθήσεις (Ελληνικά / Αγγλικά ) στο γενικό πληθυσμό ενηλίκων της χώρας μας προκύπτει ότι η πιο συχνή από τις αυτοάνοσες ρευματικές παθήσεις είναι η ρευματοειδής αρθρίτιδα με επιπολασμό, δηλ. συχνότητα, στο επίπεδο του 6,7‰ των ενηλίκων και ακολουθεί το σύνδρομο Sjögren με 1,5‰, η ρευματική πολυμυαλγία επίσης με 1,5‰ (αλλά σε άτομα ηλικίας 50 ετών και πάνω η συχνότητα της ρευματικής πολυμυαλγίας είναι στο επίπεδο του 3,7‰), ο συστηματικός ερυθηματώδης λύκος με 0,5‰ και η κροταφική αρτηρίτιδα με 0,35‰, αλλά σε άτομα ηλικίας 50 ετών και πάνω η συχνότητα της είναι 0,8‰.

Ακολουθεί συνοπτική περιγραφή των συχνότερων αυτοάνοσων ρευματικών παθήσεων, ενώ περιγράφονται σε ξεχωριστά κεφάλαια η ρευματοειδής αρθρίτιδα, το σύνδρομο Sjögren, ο συστηματικός ερυθηματώδης λύκος και οι αγγειίτιδες .

.