Ο ρόλος μας στην πατρική οικογένεια: πώς επηρεάζει την πυρηνική μας οικογένεια;

Ξεκινώντας από τη φάση του νεαρού ενήλικα, η οικογένεια θα πρέπει να αποδεχτεί τον «αποχωρισμό» από το παιδί της. Για να επιτευχθεί η μετάβαση από αυτό το στάδιο, στο επόμενο, απαιτείται η διαφοροποίηση του εαυτού από την πατρική οικογένεια, ανάπτυξη αμοιβαίων σχέσεων με συνομηλίκους και καταξίωση του εαυτού στον εργασιακό χώρο.

Το επόμενο στάδιο είναι η ένωση του ζευγαριού και άρα των δύο οικογενειών με το γάμο και συνεπώς προκύπτει το νιόπαντρο ζευγάρι, όπου και είναι ζωτικής σημασίας η αφοσίωση στο νέο σύστημα, τη νέα οικογένεια. Οι διεργασίες που συντελούνται εδώ, είναι η διαμόρφωση του συζυγικού συστήματος και η αναδιαμόρφωση των σχέσεων με την εκτεταμένη οικογένεια και τους φίλους, ώστε να συμπεριληφθεί και ο σύντροφος. Το αμέσως επόμενο μεταβατικό στάδιο, έρχεται με την έλευση των νέων μελών της οικογένειας, των παιδιών, όπου και θα πρέπει να συντελεστεί η αποδοχή των νέων μελών στο σύστημα της οικογένειας. Το παραπάνω, συνίσταται στη διαμόρφωση του συζυγικού συστήματος με τον ερχομό των παιδιών, στην ανάληψη των γονεϊκών ρόλων και στην τροποποίηση των σχέσεων με την εκτεταμένη οικογένεια.

Στην πατρική μας οικογένεια παίρνουμε ασυνείδητα κάποιους ρόλους. Οι ρόλοι δίνονται “αυτόματα” στο κάθε μέλος της οικογένειας και έχει να κάνει με τη σειρά γέννησης του κάθε παιδιού, την ιδιοσυγκρασία του κάθε ατόμου κλπ. Για παράδειγμα, στα πρωτότοκα παιδιά της οικογένειας συνήθως δίνεται ο ρόλος του υπεύθυνου παιδιού, του “μεγάλου” παιδιού, που αναλαμβάνει όλες τις ευθύνες, είναι καλό στα μαθήματα και στο σχολείο και προσπαθεί να ικανοποιεί τους γονείς. Είναι το παιδί στο οποίο οι γονείς έχουν εναποθέσει πολλές προσδοκίες και όνειρα και θεωρείται ότι είναι πάντα έτοιμο να ανταποκριθεί σε αυτές. Αντίθετα το μικρότερο παιδί της οικογένειας, συνήθως παίρνει τον ρόλο του χαϊδεμένου και του αδύναμου.

Είναι το παιδί που έχει ανάγκη συνεχούς προσοχής, γιατί είναι το μικρό της οικογένειας και το “φιλάσθενο”. Αν η οικογένεια έχει τρία παιδιά, το μεσαίο παιδί είναι το παιδί “σάντουιτς”, καθώς ψάχνει πάντα να βρει τον ρόλο του στην οικογένεια. Ο ρόλος που μας έχει ασυνείδητα δοθεί από την πατρική μας οικογένεια, σχετίζεται και με την ιδιοσυγκρασία μας. Αν για παράδειγμα ένα άτομο είναι εσωστρεφές και κλειστός χαρακτήρας, παίρνει διαφορετικό ρόλο στην πατρική του οικογένεια από τον/την αδερφό/ή του που είναι πιο ανοικτός και δεκτικός σε νέες εμπειρίες και συνεπώς πιο εξωστρεφής.

Οι ρόλοι που έχουμε από την πατρική μας οικογένεια, μας ακολουθούν και στην πυρηνική μας οικογένεια. ‘Ετσι, αν ένα άτομο είναι εσωστρεφές και πάντα το χαρακτήριζαν ως “το καλό και συνεσταλμένο παιδί”, στην πυρηνική οικογένεια που θα φτιάξει θα συνεχίσει να έχει αυτόν τον ρόλο, αλλά τώρα θα μεταφράζεται στον ρόλο του “ισορροπιστή”, να κρατάει δηλαδή τις ισορροπίες σε ενδεχόμενους καβγάδες. Αντίθετα, αν το άτομο στην πυρηνική οικογένεια ήταν το παιδί που ήταν “ο αρχηγός της παρέας”, στην πυρηνική του οικογένεια θα κρατάει τα ηνία του σπιτιού και της σχέσης (στο συζυγικό σύστημα). Τέλος, αν στην πατρική οικογένεια το παιδί είχε γίνει δέκτης του θυμού και των κατηγοριών των γονιών του (ο αποδιοπομπαίος τράγος), στην πυρηνική του οικογένεια θα συνεχίσει να δρα ενοχικά και να θεωρεί τον εαυτό του υπεύθυνο για τα πάντα.

Πόσο μπορούμε να “απαρνηθούμε” τον ρόλο της πατρικής μας οικογένειας και να υιοθετήσουμε έναν νέο; Πολύ δύσκολα και με πολλή προσωπική δουλειά με έναν κατάλληλα και σωστά καταρτισμένο ψυχολόγο.

www.diatrofi.gr // Κρητικού Μαρίνα Ψυχολόγος Υγείας- Οικογενειακή/Συστημική Σύμβουλος