Ακοή και Διατροφή

Τα τελευταία 20 χρόνια έχει αυξηθεί η απώλεια ακοής ακόμα και σε νεαρά άτομα. Η απώλεια της ακοής εμφανίζεται όταν η διέλευση των ηχητικών κυμάτων στον εγκέφαλο είναι μειωμένη.

Το ακουστικό νεύρο μεταφέρει πληροφορίες από το εσωτερικό αυτί με τον εγκέφαλο, και τα τριχωτά κύτταρα μεταφράζουν τα ηχητικά κύματα σε νευρικά ερεθίσματα για τη διαβίβαση στον εγκέφαλο. Εάν πεθαίνουν τα τριχωτά κύτταρα, η απώλεια ακοής είναι μόνιμη.

Τα προβλήματα ακοής μπορεί να είναι ξαφνικά ή σταδιακά, μόνιμα ή παροδικά και μπορεί να προκληθούν από πολλούς διαφορετικούς παράγοντες όπως το τραύμα, τα υψηλά επίπεδα θορύβου, διάφορες ασθένειες, κακή διατροφή και πολλούς άλλους.

Η σύγχρονη εποχή δυστυχώς εμπεριέχει πολλούς τρόπους ηχορύπανσης αλλά και λανθασμένη διατροφή. Εκατοντάδες μελέτες από όλο τον κόσμο δείχνουν σοβαρές ελλείψεις θρεπτικών συστατικών σε άτομα με απώλεια ακοής. Ακόμα πιο σημαντικό είναι πως η πρόσληψη θρεπτικών συστατικών βελτίωσε την απώλεια ακοής σε πολλούς ανθρώπους.

Παράλληλα, κάποιες τροφές συμβάλλουν στην δημιουργία προβλημάτων ακοής λόγω κυρίως της μόλυνσης του περιβάλλοντος και της τεχνολογίας τροφίμων που τα εμπλουστεύει σε επικίνδυνα χημικά.

Αιτίες προβλημάτων ακοής

• Γήρανση.
• Κληρονομικότητα.
• Γεννετικές ανωμαλίες.
• Συσσώρευση κεριού στο κανάλι του αυτιού.
• Λοιμώξεις αυτιών.
• Τραύμα.
• Ηχορύπανση.
• Ασθένειες όπως καρδιακές παθήσεις, εγκεφαλικά επεισόδια, υψηλή αρτηριακή πίεση, ο διαβήτης, αρτηριοσκλήρωση, υποθυρεοειδισμός, υπερχοληστεριναιμία, μηνηγγίτιδα, αρθρίτιδα, νεφρική ανεπάρκεια, ασθένεια Meniere. Τα αυτοάνοσα νοσήματα, όπως η ρευματοειδής αρθρίτιδα, ο λύκος και η νόσος Alzheimer, όγκοι στον εγκέφαλο.
• Μειωμένα επίπεδα πρεγνενολόνης επηρρεάζουν και την ακοή. Πρόκειται για την πρόδρομη ορμόνη των στεροειδών. Συντίθεται στα επινεφρίδια, στα κύτταρα του νευρικού συστήματος, στο ήπαρ, στο δέρμα, στους όρχεις και στις ωοθήκες. Η παραγωγή της εξαρτάται από τα επαρκή επίπεδα χοληστερόλης, βιταμίνης Α, θυρεοειδών ορμονών και ενζύμων. Εκτός από την ηλικία, η έλλεψη στα παραπάνω στοιχεία προκαλεί και μειωμένα επίπεδα πρεγνενολόνης.
• Δομικές ανωμαλίες (ιδιαίτερα της σπονδυλικής στήλης, κροταφογναθικής διάρθρωσης, και των οστών του κρανίου).
• Πρόωρη γέννα ή μεγάλος χρόνος παραμονής του νεογνού στην εντατική φροντίδα.
• Κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης κατηγορούνται λοιμώξεις από ιούς και βακτήρια όπως ο κυτταρομεγαλοιός, ο έρπης, η ερυθρά, η σύφιλη, η τοξοπολάσμωση. Επίσης, το αλκοόλ, τα υψηλά επίπεδα χολερυθρίνης, φάρμακα όπως τα χημειοθεραπευτικά και τα χαμηλά επίπεδα οξυγόνου στην εγκυμοσύνη θεωρούνται αρκετά επίφοβα. Μετά την εγκυμοσύνη κατηγορούνται η σύφιλη, η μηνιγγίτιδα, η ιλαρά, οι μαγουλάδες.
• Φάρμακα όπως αυξημένη χρήση σε ασπιρίνη, αμινογλυκοσίδες, παρακεταμόλη, ακεταμινοφαίνη, ιβουπροφένη, το αντιβιοτικό γενταμυκίνη, χημειοθεραπευτικά, φάρμακα για ελονοσία, διουρητικά, προγεστίνη για την ορμονική θεραπεία της εμμηνόπαυσης,
• Χαμηλή ή φτωχή κυκλοφορία αίματος στο αυτί.
• Κάπνισμα ακόμα και παθητικό έχει δείξει να αυξάνει τις λοιμώξεις μέσω ωτούς ή να επιδρά στην ανάπτυξη της ακοής οδηγώντας σε νευροευαισθητηριακή απώλεια ακοής.
• Άγχος. Οι αγχώδεις καταστάσεις προκαλούν αύξηση της ακοής γεγονός που οδηγεί σε αυξημένη αντίληψη των ήχων. Αυτή η υπερευαισθησία οδηγεί σε αποφυγή κάθε είδους θορύβου που αυξάνει το άγχος. Έτσι ο εγκέφαλος για προστασία κατεβάζει την εσωτερική ένταση. Πρόκειται για πρόβλημα ακοής λόγω βλάβης του ακουστικού νεύρου και κυρίως εμβοές. Έχει βρεθεί ότι το άγχος διεγείρει τους αδένες που συνδέονται και έτσι γίνεται υπερπαραγωγή κεριού το οποίο όμως φράσει την ακοή. Επίσης στέλνονται λάθος σήματα στον εγκέφαλο και έτσι προκαλείται εμβοή σαν μια από τις φυσικές συνέπειες. Ο υποθάλαμος, τέλος, και τα όργανα του εγκεφάλου τα οποία ελέγχει υπολειτουργούν. Αυτό γίνεται γιατί το άγχος εμποδίζει την παραγωγή χημικών ουσιών και ένα από τα αποτελέσματα είναι τα προβλήματα ακοής όπως οι εμβοές.
• Η παχυσαρκία μπορεί να βλάψει την ακοή με τον ίδιο τρόπο που βλάπτει όλα τα όργανα εμποδίζοντας τη ροή του αίματος, δημιουργώντας έλλειψη οξυγόνου και αποτυγχάνοντας στην απομάκρυνση τοξικών ουσιών από το αυτί.
• Αλκοόλ. Το αλκοόλ μπορεί να προκαλέσει απώλεια ακοής τουλάχιστον προσωρινά ιδιαίτερα λόγω αδυναμίας συνομιλίας σε κανονική ένταση και αδυναμίας συγκέντρωσης. Το αλκοόλ φαίνεται θα μπορούσε να βλάψει τα νεύρα ή την επεξεργασία του ήχου από τον εγκέφαλο. Η απώλεια ακοής από την κατανάλωση αλκοόλ είναι σύντομη. Ωστόσο, είναι πιθανό ότι η τακτική κατανάλωση θα μπορούσε να μεταβάλει την ακοή των ανθρώπων και με την πάροδο του χρόνου να προκαλέσει απώλεια ακοής.
• Τροφές. Έρευνες δείχνουν πως τροφές μπορεί να επηρρεάσσουν αρνητικά την ακοή. Τέτοιες είναι το αλάτι (σε υπερβολή) καθώς αυξάνει την αρτηριακή πίεση και μειώνει τη ροή του αίματος από τα αυτιά, τα μάτια και τον εγκέφαλο. Εδώ ανήκουν και τα προπαρασκευασμένα ή πρόχειρα γεύματα που επίσης περιέχουν πολύ αλάτι. Η ζάχαρη επίσης μπορεί να δημιουργήσει υπερινσουλιναιμία η οποία επηρρεάζει την μεταφορά του οξυγόνου και της γλυκόζης στο αίμα και έτσι στα αυτιά και τον εγκέφαλο. Σε αυτήν την κατηγορία υπάγονται και τα υποκατάστατα ζάχαρης όπως η ασπαρτάμη και όλοι οι απλοί υδατάνθρακες όπως το λευκό ψωμί. Κατηγορούνται επίσης και τα ενισχυτικά γεύσης που χρησιμοποιούνται σε διάφορα έτοιμα τρόφιμα με πρώτο το όξινο γλουταμινικό νάτριο. Αυτό διεγείρει τους νευρο-υποδοχείς και καταλήγει να σκοτώνει του νευρώνες. Παράλληλα ελευθερώνονται ελεύθερες ρίζες που συνεχίζουν να βλάπτουν τους νευρώνες. Επίσης, τα κορεσμένα λιπαρά οξέα (κρέατα, τηγανητά) προκαλώντας διαβήτη, υπερχοληστεριναιμία, υπερτριγλυκεριδαιμία και αθηροσκλήρωση, μειώνουν τη ροή του αίματος. Άλλες τροφές που κατηγορούνται είναι οι οξοτοξικές όπως τσάι, καφές, κάρυ, σταφύλι, φυστίκια, μοσχάρι, συκώτι, κακάο, βερύκοκο, βατόμουρα, δαμάσκηνα, κεράσια, πορτοκάλι, ανανάς, φράουλα, άνηθος, βασιλικός, πιπέρι, σέλινο, κανέλα, γαρύφαλλο, κύμινο, μέντα, μουστάρδα, ρίγανη, πάπρικα. Τα τρόφιμα αυτά σκοτώνουν τα ακουστικά τρόφιμα εφόσον βέβαια υπάρχει αλλεργία στα σαλικυλικά. Τέλος, η έκθεση σε μύλυβδο κατηγορείται για διάφορες νευρολογικές διαταραχές όπως και για την απώλεια ακοής. Ο μόλυβδος βρίσκεται ακόμη και στο έδαφος ή το νερό. Έχουν βρεθεί κονσέρβες τροφών με περιεκτικότητα σε μόλυβδο, καποιες φίρμες παιδικών τροφών, χυμών, συσκευασμένων αχλαδιών και ροδάκινων.
• Τροφικές αλλεργίες έχουν κατηγορηθεί για αυτοάνοση ασθένεια έσω ωτούς. Εάν μια συγκεκριμένη τροφή προκαλεί προβλήματα αυτιών ή υπερβολικής βλέννας (η οποία μπορεί να οδηγήσει σε μόλυνση) καλύτερα να αποφεύγεται. Ακόμα κι αν δεν υπάρχει αλλεργία στο γάλα ή γαλακτοκομικά προϊόντα, πρέπει να αποφεύγεται κατά τη διάρκεια μιας λοίμωξης. Τα γαλακτοκομικά ενθαρρύνουν τη συσσώρευση βλέννας, η οποία μπορεί να ενθαρρύνει την υπερβολική μόλυνση ή κερί. Εάν υπάρχει ένα χρόνιο πρόβλημα ακοής, αποφύγετε τα κορεσμένα λιπαρά, ειδικά το κόκκινο κρέας και τα τηγανισμένα τρόφιμα. Τα βακτήρια τρέφονται με ζάχαρη. Έτσι, οι άνθρωποι που είναι επιρρεπείς σε μολύνσεις του αυτιού θα πρέπει να μειώσουν δραστικά την κατανάλωσή της. Τα ενισχυτικά γεύσης και τα πρόσθετα των τροφίμων είναι επίσης αλλεργιογόνα. Το σιτάρι τέλος είναι επίσης πολύ δημοφιλές στην πρόκληση αλλεργιών.
• Ελλειπής σε θρεπτικά συστατικά διατροφή. Πολλές μελέτες δείχνουν σοβαρές ελλείψεις θρεπτικών συστατικών σε άτομα με απώλεια ακοής. Ταυτόχρονα, ο εμπλουτισμός της διατροφής σε αυτά έχει θεραπευτικά αποτελέσματα. Παρόλο που ο ρόλος της διατροφής στην ακοή δεν έχει μελετηθεί εκτενώς υπάρχουν μελέτες που χρονολογούνται από το 1930. Τα θρεπτικά αυτά συστατικά είναι οι βιταμίνες A, D, E, C, Β τα μέταλλα και ιχνοστοιχεία Χαλκός, Ιώδιο, Σίδηρος, Μαγνήσιο, Μαγγάνιο, Κάλιο, Ψευδάργυρος, τα αμινοξέα Αργινίνη, Καρνιτίνη, Κυστεΐνη, Γλουταθειόνη, Ιστιδίνη, Μεθειονίνη, Ταυρίνη, τα αντιοξειδωτικά στοιχεία Αλφα-λιποϊκό οξύ, συνένζυμο Q10 και τα Ω3 λιπαρά οξέα. Κάθε ένα από τα θρεπτικά συστατικά λειτουργεί με διαφορετικό τρόπο, και ως εκ τούτου συνιστάται για διάφορους λόγους. Κάποια για την επούλωση του ιστού του αυτιού και κάποια για την βελτίωση της ροής του αίματος και του οξυγόνου στο εσωτερικό αυτί. Ακόμα άλλα καταπολεμούν τις ελεύθερες ρίζες δρώντας ως αντιοξειδωτικά.

Θρεπτικά συστατικά απαραίτητα για την πρόληψη ή αντιμετώπιση προβλημάτων ακοής

Ζιώζιου Εύα
Διατροφολόγος – Διαιτολόγος – Επιστήμων τροφίμων www.dromostherapeia.gr