Η άγνωστη Ψωρίαση: τα αίτια και η προδιάθεση

Τα αίτια

…είναι ακόμα άγνωστα,αλλά φαίνεται οτι είναι αποτέλεσμα συνδυασμού κληρονομικής προδιάθεσης και επίδρασης από το περιβάλλον.

Η προδιάθεση

…σημαίνει ότι δεν θα την εμφανίσουν υποχρεωτικά τα παιδιά αλλά εφόσον δράσουν οι εξωτερικοί παράγοντες.

Η κληρονομικότητα

….πιθανολογείται από το γεγονός οτι όταν έχει ένας από τους γονείς την πάθηση το ποσοστό να την εμφανίσει το παιδί είναι περίπου 25% ενώ αν έχουν και οι δύο γονείς ανεβαίνει στο 75%, ποσοστά πολύ υψηλότερα από το 1-2% του γενικού πληθυσμού.

Αν εμφανίσει ψωρίαση αδελφός χωρίς να πάσχουν οι γονείς το ποσοστό προσεγγίζει το 20% αλλά αν είναι μονοζυγώτης (πανομοιότυπος) δίδυμος φθάνει το 70%. Αυξημένες αλλά όχι τόσο είναι οι πιθανότητες όταν έχουν ψωρίαση πιο μακρινοί συγγενείς π.χ. θείοι, ξαδέρφια κτλ.

Ακόμα δεν ξέρουμε ποιός είναι ο εξωτερικός παράγοντας που «ξεκινάει» την φλεγμονή-ψωρίαση στα άτομα με την κληρονομική προδιάθεση και τα ευαίσθητα γονίδια. Μια θεωρία που ερευνάται τα τελευταία χρόνια ενοχοποιεί παλιές λοιμώξεις από στρεπτόκοκκο- όπως την πυώδη αμυγδαλίτιδα- ή από συνηθισμένες ιώσεις που όλοι μπορεί να πάθουμε κατα τη διάρκεια της ζωής.

Εκτός από μια σχετικά σπάνια μορφή της νόσου, τη σταγονοειδή ψωρίαση που εμφανίζεται μερικές ημέρες μέχρι λίγες εβδομάδες μετά από ένα επεισόδιο πυώδους αμυγδαλίτιδας και πολύ συχνά υποχωρεί τελείως, στις υπόλοιπες περιπτώσεις η ψωρίαση δεν ξεκινά τόσο άμεσα. Αντίθετα οι βλάβες μπορεί να εμφανιστούν μετά από πολλά χρόνια , με επίδραση και άλλων επιβαρυντικών καταστάσεων.

Σήμερα γνωρίζουμε ορισμένους περιβαλλοντικούς παράγοντες που σίγουρα επιδεινώνουν την ψωρίαση και διορθώνοντάς τους μπορούμε να μειώσουμε τη βαρύτητά της ή και να την περιορίσουμε τόσο ώστε να μην χρειάζεται θεραπεία.

 Ψωρίαση  και  βιολογικά φάρμακα

Τα βιολογικά φάρµακα κατατάσσονται ανάλογα µε το σηµείο του ανοσοποιητικού συστήµατος στο οποίο δρουν. Υπενθυµίζουµε ότι στην περίπτωση της ψωρίασης, υπεύθυνα για τη λανθασµένη δραστηριοποίηση των µηχανισµών άµυνας είναι κάποια κύτταρα του ανοσοποιητικού που ονοµάζονται Τ-κύτταρα, τα οποία όταν ενεργοποιηθούν παράγουν ουσίες, όπως ο TNF-α και οι ιντερλευκίνες-12 και 23, οι οποίες προκαλούν τον ανεξέλεγκτο πολλαπλασιασµό των κυττάρων του δέρµατος.

Τα βιολογικά φάρµακα είναι σχεδιασµένα είτε για να αποτρέπουν την ενεργοποίηση των Τ-κυττάρων, είτε για να αναστέλλουν το προϊόν της ενεργοποίησης, δηλαδή τον TNF-α ή τις ιντερλευκίνες-12 και 23.

Ετανερσέπτη (Enbrel): Επειδή η ετανερσέπτη είναι το πρώτο φάρµακο που έλαβε επίσηµη έγκριση για την ψωρίαση, υπάρχουν στοιχεία για µακροχρόνια ασφάλεια του φαρµάκου σε µεγάλους αριθµούς ασθενών. Είναι ο µοναδικός αντιψωριασικός παράγοντας που έχει λάβει έγκριση και για χρήση σε παιδιά. Χορηγείται κατ' οίκον, µε υποδόρια ένεση, 1-2 φορές την εβδοµάδα.

Ινφλιξιµάµπη (Remicade): Πρόκειται για το δεύτερο παλαιότερο φάρµακο. Εγκρίθηκε το 2005 και χορηγείται ενδοφλεβίως σε νοσοκοµειακό περιβάλλον.

Αδαλιµουµάµπη (Humira): Εγκρίθηκε το 2008. Χορηγείται µε υποδόρια ένεση, κάθε δύο εβδοµάδες.

Ουστεκινουµάµπη (Stelara): Έλαβε άδεια κυκλοφορίας το 2009. Χορηγείται υποδορίως, αρχικά δύο φορές το µήνα και κατόπιν µία φορά ανά τρίµηνο.

Αλεφασέπτη (Amevive): Το φάρµακο έχει λάβει έγκριση κυκλοφορίας στις ΗΠΑ, όχι όµως στην ΕΕ, λόγω ανησυχιών πρόκλησης ανεπιθύµητων ενεργειών, όπως λοιµώξεων, αλλεργιών και κακοηθειών.

Όλοι οι βιολογικοί παράγοντες χορηγούνται σε µέτριας προς σοβαρής µορφής ψωρίαση και µόνο όταν έχουν αποτύχει οι παραδοσιακές θεραπείες, εκτός και αν συντρέχουν άλλοι λόγοι. Σε σύγκριση µε τα παλαιότερης γενιάς αντιψωριασικά, τα βιολογικά φάρµακα, έχουν επιδείξει υψηλή αποτελεσµατικότητα και ικανοποιητικό προφίλ ασφάλειας, χωρίς αυτό να σηµαίνει ότι είναι ελεύθερα παρενεργειών.

Επειδή δρουν µέσω τροποποίησης του αµυντικού συστήµατος, µπορεί να αυξήσουν την πιθανότητα λοίµωξης και δεν πρέπει να χορηγούνται σε άτοµα µε εξασθενηµένο ανοσοποιητικό. Επίσης, δεν είναι σπάνιες οι παρενέργειες στο σηµείο της ένεσης, οι οποίες συνήθως υποχωρούν στην πορεία της θεραπείας. Έχουν αναφερθεί περιπτώσεις νευρολογικών και αιµατολογικών διαταραχών.

Οι νέες θεραπείες δίνουν στον κλινικό ιατρό τη δυνατότητα να θέσει υψηλούς θεραπευτικούς στόχους και να βελτιώσει ακόµα περισσότερο την ποιότητα ζωής του ασθενή του. Το µέλλον διαφαίνεται ακόµα πιο ελπιδοφόρο: τη στιγµή που γράφονται αυτές οι γραµµές βρίσκονται σε φάση κλινικής αξιολόγησης 7 νέα βιολογικά φάρµακα, ενώ πρόσφατα ευρήµατα σχετικά µε τη γονιδιακή βάση της ασθένειας υπόσχονται νέες επαναστατικές προσεγγίσεις.

Ευχάριστες εκπλήξεις από ένα δοκιµασµένο φάρμακο

Το 2008 δηµοσιεύτηκε σε έγκυρο νευρολογικό περιοδικό µία περίπτωση ασθενούς µε βαριά µορφή Alzheimer, η κατάσταση του οποίου βελτιώθηκε σηµαντικά µετά από ενδοραχιαία έγχυση ετανερσέπτης. Ιδιαίτερα εντυπωσιακή ήταν η ραγδαία -µέσα σε δύο ώρες!- βελτίωση των συµπτωµάτων του, τα οποία δεν ανταποκρινόταν σε καµία άλλη θεραπεία.

Οι επιστήµονες από το πανεπιστήµιο του Αρκάνσας επανήλθαν µε µία µικρή κλινική µελέτη δώδεκα ασθενών µε Alzheimer, όπου φάνηκε ότι η χορήγηση της ετανερσέπτης πράγµατι βελτιώνει σηµαντικά τη νοητική κατάσταση και την οµιλία αυτών των ασθενών.

Το µέλλον για την ετανερσέπτη µοιάζει λαµπρό, όχι µόνο όσον αφορά νέες θεραπευτικές εφαρµογές, αλλά και στο δοκιµασµένο πεδίο της ψωρίασης. Πρόσφατη κλινική δοκιµή σε 60 ασθενείς έδειξε ότι ο συνδυασµός ακιτρετίνης – ένα παλιό αντιψωριασικό φάρµακο που λαµβάνεται από το στόµα- και χαµηλής δόσης ετανερσέπτης, βελτιώνει σηµαντικά τον έλεγχο της νόσου, ανοίγοντας το δρόµο για µία θεραπεία µε λιγότερες πιθανότητες παρενεργειών, αλλά ταυτόχρονα και µε µειωµένο κόστος θεραπείας.